8 عارضه جانبی مصرف بیش از حد روغن ماهی و امگا-3

8 عارضه جانبی مصرف بیش از حد روغن ماهی و امگا-3

روغن ماهی به خاطر داشتن خواص ارزشمندش برای سلامتی شناخته شده است. روغن ماهی غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ مفید برای قلب است و نشان داده شده که می‌تواند تری‌گلیسیریدهای خون را کاهش دهد، التهاب را تسکین دهد و حتی باعث کاهش علائم بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید شود. با این حال، همیشه مصرف روغن ماهی نمی‌تواند مفید باشد و مصرف دوز بالا از این روغن بیشتر از آن که مفید واقع شود، آسیب‌زا خواهد بود.

خرید مکمل های امگا 3 و روغن ماهی

در این مقاله ۸ عارضه جانبی احتمالی که می‌تواند با مصرف بیش از حد روغن ماهی یا اسیدهای چرب امگا-۳ رخ دهد، آورده شده است.روزانه چه مقدار امگا-۳ باید مصرف کنید؟ | میزان مصرف امگا 3 در روز

1. قند خون بالا

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌هایی با مقادیر بالای اسیدهای چرب امگا-۳ ممکن است سطح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت افزایش دهد. یک مطالعه کوچک نشان داده که مصرف ۸ گرم اسیدهای چرب امگا-۳ در روز به مدت ۸ هفته منجر به افزایش ۲2 درصدی سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ شده است. زیرا مقادیر زیاد امگا-۳‌ می‌تواند تولید گلوکز را تحریک کند که منجر به سطوح قند خون بالا در طولانی مدت می‌شود.

با این حال سایر تحقیقات نتایج متناقضی به دست آورده‌اند که نشان می‌دهد تنها دوزهای بسیار زیاد بر قند خون تأثیر می‌گذارند. در واقع مروری بر ۲۰ مطالعه دریافته که دوزهای روزانه تا ۳.۹ گرم از EPA و ۳.۷ گرم از DHA که دو شکل اصلی اسیدهای چرب امگا-۳ هستند، هیچ تأثیری بر سطح قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نداشته است.

2. خون‌ریزی

خون‌ریزی لثه و بینی از جمله عوارض مشخص مصرف بیش از حد روغن ماهی هستند.

یک مطالعه روی ۵۶ نفر نشان داده که مصرف مکمل ها با ۶۴۰ میلی‌گرم روغن ماهی در روز به مدت ۴ هفته منجر به کاهش لخته شدن خون در بزرگسالان سالم شده است. علاوه بر این مطالعه کوچک دیگری نشان می‌دهد که مصرف روغن ماهی ممکن است با خطر بالاتر خون‌ریزی بینی همراه باشد. این مطالعه گزارش کرده  که ۷۲ درصد از نوجوانانی که روزانه ۱ تا ۵ گرم روغن ماهی مصرف می‌کردند، خون‌ریزی بینی را به عنوان یک عارضه جانبی تجربه کرده‌اند.

به همین دلیل، اغلب توصیه می‌شود قبل از عمل جراحی از مصرف روغن ماهی خودداری کنید و اگر داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنید، قبل از مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

3. فشار خون پایین

توانایی روغن ماهی در کاهش فشار خون به خوبی مستند شده است.

یک مطالعه روی ۹۰ نفر تحت دیالیز نشان داده که مصرف ۳ گرم اسیدهای چرب امگا-۳ در روز، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را به طور قابل توجهی در مقایسه با گروه دارونما کاهش داده است. به طور مشابه، یک پژوهش مروری بر ۳۱ مطالعه نتیجه گرفته که مصرف روغن ماهی می‌تواند به طور مؤثر فشار خون را کاهش دهد، به ویژه در افراد مبتلا به فشار خون بالا یا کلسترول بالا.

در حالی که این اثرات می‌تواند برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مفید باشد، می‌تواند برای کسانی که فشار خون پایین دارند مشکلات جدی ایجاد کند. روغن ماهی همچنین ممکن است با داروهای کاهش‌دهنده‌ی فشار خون تداخل داشته باشد؛ بنابراین اگر تحت درمان فشار خون بالا هستید، مهم است که درباره مکمل‌ها با پزشک خود صحبت کنید.

4. اسهال

اسهال یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی مرتبط با مصرف روغن ماهی است و ممکن است با مصرف دوزهای بالا شایع‌تر باشد.

یک بررسی گزارش کرده که اسهال یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی روغن ماهی است که در کنار سایر علائم گوارشی مانند گاز و باد شکم ظاهر می‌شود. علاوه بر روغن ماهی، سایر انواع مکمل‌های امگا-۳ نیز ممکن است منجر به اسهال شوند. به عنوان مثال روغن کتان که جایگزین گیاهی روغن ماهی است، اثر ملین دارد و ممکن است فرکانس حرکات روده‌ای را افزایش دهد.

اگر پس از مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ دچار اسهال شدید، مطمئن شوید که مکمل‌ها را همراه وعده غذایی مصرف می‌کنید و میزان مصرف را کاهش دهید تا ببینید آیا علائم ادامه دارد یا خیر.

5. رفلاکس اسید معده

اگرچه روغن ماهی به خاطر اثرات قدرتمند آن بر سلامت قلب شناخته می‌شود، بسیاری از افراد پس از شروع مصرف مکمل روغن ماهی از سوزش سر دل خود گلایه دارند.

سایر علائم رفلاکس اسید معده مانند آروغ زدن، تهوع و ناراحتی معده نیز عوارض جانبی شایع روغن ماهی هستند که عمدتاً به دلیل چربی بالای آن ایجاد می‌شوند. در چندین مطالعه نشان داده شده است که چربی می‌تواند منجر به سوء هاضمه شود.

پایبندی به دوز متعادل و مصرف مکمل همراه با وعده‌های غذایی اغلب می‌تواند به طور مؤثر رفلاکس اسید معده را کاهش و علائم را تسکین دهد. علاوه بر این، تقسیم دوز به چند قسمت کوچک‌تر در طول روز ممکن است به حذف سوء هاضمه کمک کند.

6. سکته مغزی

سکته مغزی هموراژیک شرایطی است که با خون‌ریزی در مغز، معمولاً ناشی از پارگی رگ‌های خونی ضعیف شده، مشخص می‌شود.

برخی مطالعات حیوانی دریافته‌اند که مصرف بالای اسیدهای چرب امگا-۳ ممکن است احتمال لخته شدن خون را کاهش داده و خطر سکته مغزی هموراژیک را افزایش دهد. این یافته‌ها همچنین با سایر تحقیقات که نشان می‌دهد روغن ماهی ممکن است منجر به مهار تشکیل لخته خون شود، همخوانی دارد. با این حال سایر مطالعات نتایج متفاوتی به دست آورده‌اند و گزارش کرده‌اند که هیچ ارتباطی بین مصرف ماهی و روغن ماهی و خطر سکته مغزی هموراژیک وجود ندارد.

مطالعات بیشتر انسانی باید انجام شود تا تعیین کند چگونه اسیدهای چرب امگا-۳ ممکن است بر خطر سکته مغزی هموراژیک تأثیر بگذارد.

7. مسمومیت با ویتامین A

برخی از انواع مکمل‌های اسید چرب امگا-۳ حاوی مقادیر زیادی ویتامین A هستند که در صورت مصرف بیش از حد می‌توانند مسمومیت ایجاد کنند. به عنوان مثال، تنها یک قاشق غذاخوری (۱۴ گرم) روغن کبد ماهی می‌تواند ۴۵3 درصد نیاز روزانه به ویتامین A را در یک وعده تأمین کند.

مسمومیت ویتامین A می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند سرگیجه، تهوع، درد مفصل و تحریک پوست شود. در بلند مدت نیز ممکن است منجر به آسیب کبد و حتی نارسایی کبد در موارد شدید شود.

بنابراین بهتر است توجه زیادی به مقدار ویتامین A مکمل امگا-۳ خود داشته باشید و میزان مصرف را متعادل نگه دارید.

8. بی‌خوابی

برخی مطالعات دریافته‌اند که مصرف دوزهای متعادل روغن ماهی ممکن است کیفیت خواب را بهبود بخشد. یک مطالعه روی ۳۹۵ کودک نشان داده که مصرف روزانه ۶۰۰ میلی‌گرم اسیدهای چرب امگا-۳ به مدت ۱۶ هفته به بهبود کیفیت خواب کمک کرده است. اما در برخی موارد، مصرف زیاد روغن ماهی ممکن است در واقع با خواب مداخله کند و منجر به بی‌خوابی شود.

در یک مطالعه موردی، گزارش شده که مصرف دوز بالای روغن ماهی علائم بی‌خوابی و اضطراب را در افراد با سابقه افسردگی تشدید کرده است. با این حال، تحقیقات فعلی محدود به مطالعات موردی و گزارش‌های تجربی است. تحقیقات بیشتری لازم است تا تعیین شود دوزهای زیاد چگونه ممکن است بر کیفیت خواب در جمعیت عمومی تأثیر بگذارد.

منظور از مصرف بیش از حد روغن ماهی چقدر است؟

اگرچه توصیه‌ها می‌تواند تفاوت زیادی داشته باشد، اکثر سازمان‌های بهداشتی توصیه می‌کنند حداقل ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم از EPA و DHA ترکیب شده یا ۲ وعده ماهی چرب در هفته مصرف شود. با این حال، میزان بالاتری از این مقادیر برای افراد مبتلا به برخی بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی یا سطوح بالای تری‌گلیسرید توصیه می‌شود.

به طور کلی یک کپسول ۱۰۰۰ میلی‌گرمی روغن ماهی معمولا حاوی حدود ۲۵۰ میلی‌گرم EPA و DHA ترکیب شده است، در حالی که یک قاشق چای‌خوری (۵ میلی‌لیتر) روغن ماهی مایع حاوی حدود ۱۳۰۰ میلی‌گرم است.

طبق گفته مرجع ایمنی غذایی اروپا، مکمل‌های اسیدهای چرب امگا-۳ می‌توانند به طور ایمن تا دوز ۵۰۰۰ میلی‌گرم در روز مصرف شوند. در مجموع اگر علائم منفی تجربه کردید، فقط میزان مصرف را کاهش دهید یا در نظر بگیرید که نیازهای امگا-۳ خود را از منابع غذایی به جای مکمل‌ها تأمین کنید.

نتیجه‌گیری

امگا-۳ بخش ضروری رژیم غذایی است و مکمل‌هایی مانند روغن ماهی با مزایای بهداشتی متعددی همراه هستند. اما مصرف بیش از حد روغن ماهی ممکن است در واقع بر سلامتی شما تأثیر منفی بگذارد و منجر به عوارض جانبی مانند افزایش قند خون و خطر بالاتر خون‌ریزی شود.

پایبندی به دوز توصیه شده و تلاش برای تأمین اکثر اسیدهای چرب امگا-۳ از منابع غذایی کامل، بیشترین مزایای تغذیه‌ای را به همراه خواهد داشت.