هر آنچه باید درباره‌ی انواع کم خونی و تفاوت کم خونی ناشی از فقر آهن و کمبود فولیک اسید بدانید!
آنچه در این مقاله خواهیم خواند
از انواع کم خونی تا راه‌های درمان آن
کم‌خونی، بیماری شایعی‌ست که در آن هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون کاهش پیدا می‌کنند. کم‌خونی انواع گوناگونی دارد که هر یک از آن‌ها علل و درمان خاص خود را دارند. برای آشنایی با انواع مکمل کم خونی و به‌طور خاص، کم خونی ناشی از فقر آهن و فولیک اسید، تا انتهای مطلب حاضر همراه ما باشید.
«فولیک اسید چیست؟» و «علائم کمبود فولیک اسید» را بخوانید تا بیشتر و بهتر نشانه‌های فقر فولیک اسید را که منجر به کم خونی می‌شود درک کنید.
کپسول سیدرال فارمانوترا، یکی از مکملهای دارویی برای درمان کم‌خونی یا آنمی است. این محصول میزان جذب آهن را ارتقا داده و در کنار این کار، از بروز عوارضی نظیر مشکلات گوارشی و ایجاد حالت تهوع ناشی از مصرف آهن جلوگیری خواهدکرد.
تعریف کم‌خونی
کم‌خونی با پایین‌بودن تعداد گلبول‌های قرمز تعیین و تعریف می‌شود. زمانی که فردی به کم‌خونی مبتلا باشد، تعداد هموگلوبین‌های خون او هم پایین خواهد بود. هموگلوبین وظیفه خطیری در بدن به‌عهده دارد: حمل اکسیژن به سراسر بدن. بنابراین، ابتلا به کم‌خونی موجب می‌شود که بافت‌ها یا اندام‌های شما به‌اندازه کافی اکسیژن دریافت نکنند.
در حقیقت، خستگی یا تنگی نفس که از علائم کم‌خونی هستند، به این دلیل رخ می‌دهند که اندام‌های شما آنچه را که برای کار کردن به آن احتیاج دارند، دریافت نمی‌کنند.
نکات بسیار مهمی که در رابطه با کم‌خونی باید بدانید، عبارت‌اند از:
-
- بعضی از انواع کم خونی، از طریق ژن‌های شما منتقل می‌شوند و ممکن است کودک شما از بدو تولد به آن مبتلا شود.
- زنان بر اثر قاعدگی و بارداری خون زیادی را از دست می‌دهند؛ بنابراین بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به کم‌خونی قرار دارند.
-
- با توجه به این‌که احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی یا بیماری‌های مزمن دیگر در افراد مسن بیشتر است، این افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به کم‌خونی قرار دارند.
- کم‌خونی انواع گوناگونی دارد که بعضی از آن‌ها مشکل حادی ایجاد نمی‌کنند و به‌راحتی درمان می‌شوند. اما برخی از آن‌ها موید وجود بیماری زمینه‌ای جدی در فرد هستند و نباید سهل‌انگارانه با آن‌ها برخورد شود.
انواع کم خونی
کم‌خونی انواع گوناگونی دارد که هر یک از آن‌ها، علل خاص خود را دارند. کم‌خونی ممکن است موقت باشد یا مدت زمان طولانی‌تری مهمان بیمار باشد. همچنین، شدن آن هم ممکن است از خفیف یا شدید متغیر باشد. در ادامه به معرفی شایع‌ترین گونه‌های کم‌خونی پرداخته‌ایم:
کم‌خونی ناشی از فقر آهن
کم‌خونی ناشی از فقر آهن، رایج‌ترین نوع کم‌خونی است. در این حالت، خون فردی که به این نوع کم‌خونی مبتلا است، فاقد گلبول‌های قرمز سالم کافی است. همان‌طور که از نام آن پیداست، این نوع کم‌خونی ناشی از فقر آهن است و موجب می‌شود که بدن شما نتواند به‌اندازه کافی ماده‌ای را که باعث می‌شود گلبول‌های قرمز خون بتوانند اکسیژن را حمل کنند، تولید کند.
کپسول فرودین هولیستیکا عموما در افرادی که با مشکلاتی چون کم خونی، کمبود آهن، کمبود اسید فولیک و کمبود ویتامین B12 رو به رو هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این محصول به بانوانی که در سنین تولید مثل و پیش از بارداری هستند، جهت پیشگیری از وقوع نواقص لوله عصبی در جنین پیشنهاد می‌شود.
از این رو، خستگی و تنگی نفس، شایع‌ترین عوارض این نوع کم‌خونی هستند. کم‌خونی ناشی از فقر آهن معمولا با مکمل آهن قابل درمان است.
کم خونی ناشی از بیماری تالاسمی
تالاسمی نوعی اختلال خونی ارثی است که باعث می‌شود بدن شما در مقایسه با حالت عادی، هموگلوبین کمتری داشته باشد. هموگلوبین مسئول حمل اکسیژن در گلبول‌های قرمز خون هستند. در نتیجه، احساس خستگی شایع‌ترین عوارض تالاسمی هستند. تالاسمی خفیف عموما نیازی به درمان ندارد. اما اشکال شدیدتر آن ممکن است به تزریق خون منظم نیاز داشته باشد.
کم‌خونی داسی‌شکل
کم‌خونی داسی‌شکل، نوعی اختلال ارثی است که به‌عنوان بیماری سلول داسی‌شکل شناخته می‌شود. این ضایعه بر شکل گلبول‌های قرمز خون که مسئولیت حمل اکسیژن به بخش‌های مختلف بدن را بر عهده دارند، تاثیر می‌گذارد.
گلبول‌های قرمز معمولا شکل گرد و انعطاف‌پذیری دارند؛ بنابراین به راحتی در رگ‌های خونی حرکت می‌کنند. در کم خونی داسی شکل، بعضی از گلبول های قرمز به شکل داس یا هلال ماه درمی‌آیند. این سلول‌های داسی‌شکل سفت و چسبناک می‌شوند و جریان خون را کند یا مسدود می‌کنند.
متاسفانه هیچ معالجه‌ای برای بیماران مبتلا به کم‌خونی داسی‌شکل وجود ندارد و درمان‌های پیشنهادی تنها می‌توانند درد را تسکین دهند و از عوارض بیماری جلوگیری کنند.
کم‌خونی آپلاستیک
کم‌خونی آپلاستیک زمانی رخ می‌دهد که بدن شما نتواند سلول‌های خونی جدید و کافی تولید کند. علاوه بر این‌که چنین وضعیتی باعث می‌شود دائما احساس خستگی داشته باشید، بلکه بدن شما مستعد ابتلا به عفونت و خونریزی‌های کنترل‌نشده قرار می‌گیرد.
کم‌خونی آپلاستیک در هر سنی ممکن است رخ دهد و به‌صورت خفیف یا شدید در بدن فرد مبتلا بروز پیدا کند. درمان این نوع کم‌خونی عموما با دارو، انتقال خون یا پیوند سلول‌های بنیادی (پیوند مغز استخوان) انجام می‌شود.
ویال خوراکی نیوهم چو آ، یکی از داروهای تقویتی حاوی مقادیر زیادی آهن بوده که به منظور رفع نیازهای بدن به آهن مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول همچنین می تواند به رفع کمبود آهن و آنمی بدن کمک کرده و اثرات سویی روی دستگاه گوارش فرد ندارد.
کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین
اگر به‌اندازه کافی غذاهای حاوی ویتامین B12 و فولات مصرف نکنید یا بدن شما در جذب یا پردازش این ویتامین‌ها با مشکل مواجه شود، این نوع کم‌خونی در بدن شما بروز پیدا می‌کند. بدون این مواد مغذی، بدن گلبول‌های قرمزی تولید می‌کند که بسیار بزرگ هستند و به‌درستی کار نمی‌کنند.
این مسئله باعث کاهش توانایی آن‌ها در حمل اکسیژن می‌شود. خستگی، تنگی نفس و سرگیجه از رایج‌ترین علائم این نوع کم‌خونی هستند. مکملهای ویتامینی که باید به‌صورت قرص یا تزریقی مصرف شوند، بر درمان این نوع کم‌خونی موثر هستند.
چه کسانی مستعد ابتلا به کم‌خونی هستند؟
بسیاری از افراد به‌دلیل رژیم غذایی نامناسب، اختلالات روده، ابتلا به بیماری‌های مزمن، عفونت‌ها و سایر شرایط، در معرض خطر کم‌خونی قرار دارند. زنانی که هنوز یائسه نشده‌اند یا باردار هستند و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. میزان ابتلا به کم‌خونی با افزایش سن افراد افزایش پیدا می‌کند.
افرادی که به بیماری‌های زیر دچار هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کم‌خونی قرار دارند:
-
- آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری‌های خودایمنی
- بیماری‌های کلیوی
- سرطان
- بیماری‌های کبدی
- بیماری تیرویید
- بیماری التهابی روده
کم خونی ناشی از فقر آهن
همان‌طور که از نام آن پیداست، این نوع کم‌خونی به دلیل کمبود آهن در بدن ایجاد می‌شود. در ادامه، درباره علائم، عوارض و درمان این کم‌خونی صحبت کرده‌ایم.
علائم کم خونی ناشی از فقر آهن
کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است در ابتدا به‌اندازه‌ای خفیف باشد که هیچ علائمی از خود بروز ندهد. اما به‌مرور زمان و تشدید کمبود مکمل آهن و کم‌خونی، علائم آن تشدید خواهد شد. علائم و نشانه‌های کم‌خونی ناشی از فقر آهن شامل موارد زیر است:
- خستگی مفرط
- ضعف
- رنگ‌پریده‌شدن پوست
- درد در ناحیه قفسه سینه، تندشدن ضربان قلب یا تنگی نفس
- سردرد، سرگیجه
- سردشدن دست و پا
- التهاب یا احساس درد در ناحیه زبان
- شکننده‌شدن ناخن‌ها
- هوس‌کردن غیر عادی مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک یا نشاسته
- کم‌اشتهایی به خصوص در نوزادان و کودکان
اگر از کودکی و نوزادی مشکل کمبود آهن برطرف شود، دیگر در بزرگسالی مشکلات جدی تری پیش نمیاید. شربت آهن لیپیفر یک مکمل قوی برای جبران کمبود آهن و در مان کم‌خونی در کودکان 2 تا 12ساله بوده و از مواد موثری نظیر 20 میلی‌گرم آهن المنتال نانو لیپوزومال، ویتامین ب12 و اسید فولیک ساخته شده‌است. این شربت دارای طعمی جذاب بوده و خوردن آن توسط کودکان را تسهیل خواهدکرد.
عوارض کم خونی ناشی از فقر آهن
این نوع کم‌خونی به‌شرط خفیف‌بودن، معمولا عوارضی ایجاد نمی‌کند. با این حال، اگر کم‌خونی ناشی از فقر آهن درمان نشود، تشدید آن ممکن است مشکلاتی برای سلامتی افراد ایجاد کند، از جمله:
-
- مشکلات قلبی است کم‌خونی ناشی فقر آهن ممکن است منجر به افزایش ضربان قلب یا نامنظم‌شدن آن شود؛ چون قلب شما باید خون بیشتری پمپاژ کند تا اکسیژنی را که خون قادر به حمل آن نیست، جبران کند. این مسئله ممکن است منجر به بزرگ‌شدن قلب یا نارسایی آن شود.
-
- بروز مشکل در دوره بارداری. در زنان باردار، کم‌خونی ناشی از فقر آهن شدید، زایمان زودرس و تولد نوزادان کم‌وزن به‌همراه است. در صورتی که زنان باردار مکمل آهن را به‌عنوان بخشی از مراقبت‌های دوران بارداری خود دریافت کنند، این عوارض قابل پیشگیری است.
-
- بروز مشکلاتی در رشد نوزادان و کودکان. فقر آهن شدید می‌تواند منجر به کم‌خونی و همچنین تاخیر در رشد شود. علاوه بر این، کم‌خونی فقر آهن افراد را مستعد ابتلا به انواع عفونت‌ها قرار می‌دهد. برگرفته از منابع معتبر mayoclinic.org
درمان کم خونی ناشی از فقر آهن
مصرف غذاهای غنی از آهن، علاوه بر این‌که خطر ابتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند این بیماری را هم درمان کند. مصرف مکمل آهن در کنار غذاهای غنی از آهن نیز بسیار موثر است. بعضی از غذاهای غنی از آهن عبارت‌اند از:
-
- گوشت قرمز
- غذاهای دریایی
- حبوبات
- سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج
- میوه‌های خشک شده مانند کشمش و زردآلو
- غلات، نان و پاستای غنی‌شده با آهن
- نخودفرنگی
برای افزایش جذب آهن می‌توانید از مواد غذایی غنی از ویتامین C هم کمک بگیرید. نوشیدن آب مرکبات یا خوردن سایر غذاهای غنی از ویتامین C همراه غذاهای پرآهن، جذب آهن در بدن را افزایش می‌دهد. ویتامین ث موجود در آب مرکبات، مانند آب پرتقال، به بدن کمک می کند تا آهن رژیم غذایی را بهتر جذب کند. مواد غذایی زیر غنی از ویتامین C هستند:
-
- کلم بروکلی
- گریپ‌فروت
- کیوی
- سبزیجات برگ‌دار
- خربزه
- انواع پرتقال
- فلفل
- توت‌فرنگی
- نارنگی
- گوجه‌فرنگی
کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید
این نوع کم‌خونی، به‌دلیل کمبود ویتامین B12، فولات و فولیک اسید در بدن ایجاد می‌شود. در ادامه، درباره علائم، عوارض و درمان این کم‌خونی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
قرص فولیک آلگومد، یکی از داروهای تقویتی حاوی مقادیر زیادی از اسیدفولیک، روی و ویتامین ب12 بوده که می‌تواند به منظور افزایش سلامت بدن مصرف شود. این محصول حاوی 200 میکروگرم اسیدفولیک در هر عدد قرص بوده و قادر است تا تمامی موادمغذی مورد نیاز بدن فرد را رفع کند.
علائم کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید
کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین معمولا به‌آرامی و طی چند ماه تا چند سال ایجاد می‌شود. علائم و نشانه‌های این نوع کم‌خونی ممکن است در ابتدا چندان محسوس نباشد، اما با تشدید کم‌خونی، افزایش پیدا می‌کنند. علائم کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید شامل موارد زیر است:
-
- خستگی
- تنگی نفس
- سرگیجه
- رنگ‌پریدگی و زردی پوست
- نامنظم‌بودن ضربان قلب
- کاهش وزن
- بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها
- ضعف عضلانی
- تغییر خلق‌وخو
- تلوتلوخوردن در هنگام حرکت
- گیچی یا فراموشی
عوارض کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید
کمبود ویتامین B12 یا فولیک اسید، خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات سلامتی را افزایش می‌دهد، از جمله:
-
- عوارض بارداری: جنین در حال رشدی که فولات کافی از مادرش دریافت نمی‌کند، ممکن است دچار نقص مادرزادی مغز و نخاع شود. مصرف مکمل فولیک اسید، احتمال بروز این عارضه را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد.
-
- اختلالات سیستم عصبی: در صورتی که کمبود ویتامین B-12 درمان نشود، ممکن است منجر به بروز مشکلات عصبی، مانند گزگز مداوم دست‌ها و پاها یا بروز مشکل در حفظ تعادل شود. گیجی و فراموشی، از دیگر عوارض کمبود ویتامین B هستند. زیرا این ویتامین ترکیبی ضروری برای عملکرد سالم مغز است.
- سرطان معده. این کم‌خونی ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده یا روده را افزایش دهد.
قرص یدوفولیک درسا دارو، یکی از داروهای تقویتی حاوی مقادیر زیادی از اسیدفولیک و ید بوده که می‌تواند در دوران بارداری توسط خانم‌های باردار مصرف شود.
درمان کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید
اتخاذ یک رژیم غذایی سالم که انواع غذاها را شامل شود، بر پیشگیری و درمان کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید موثر است. غذاهای غنی از ویتامین B12 عبارت است از:
-
- گوشت گاو، جگر، مرغ و ماهی
- تخم مرغ
- غذاهای غنی‌شده، مانند غلات صبحانه
- شیر و پنیر و ماست
همچنین، غذاهای زیر حاوی مقادیر بسیار زیادی فولات هستند:
-
- کلم بروکلی، اسفناج و مارچوبه
- پرتقال، لیمو، موز، توت‌فرنگی و خربزه
- غلات غنی‌شده، مانند نان، ماکارونی و برنج
- جگر، قلوه، مخمر، قارچ و بادام‌زمینی
توجه داشته باشید که اکثر بزرگسالان به روزانه 2.4 میکروگرم ویتامین B12 و 400 میکروگرم فولیک اسید نیاز دارند. در حالی که B12 و فولات به‌طور طبیعی در بعضی غذاها یافت می‌شوند، فولیک اسید تنها به‌صورت مکمل قابل مصرف است. برگرفته از webmd.com
تفاوت کم خونی ناشی از فقر آهن با کمبود فولیک اسید
زمانی که فرد به کم‌خونی ناشی از فقر آهن مبتلا است، بدن نمی‌تواند ماده‌ای در گلبول قرمز را که مسئول حمل اکسیژن به بدن است، تولید کند. از این رو، فرد دچار خستگی و تنگی نفس می‌شود. از سوی دیگر، زمانی که فرد به دلیل کمبود فولیک اسید به کم‌خونی دچار می‌شود، شکل گلبول‌های قرمز تغییر پیدا می‌کند.
برای مشاهده و خرید مکمل فولیک اسید روی لینک فوق کلیک کنید.
در واقع، گلبول‌های قرمز بزرگ‌تر می‌شوند و توانایی آن‌ها در حمل اکسیژن کاهش پیدا می‌کند. کم‌خونی ناشی از فقر آهن عموما عوارض جانبی جدی ندارد، اما اگر کم‌خونی ناشی از کمبود فولیک اسید جدی گرفته نشود، ممکن است فرد به بیماری‌های جدی مبتلا شود. برگرفته از mayoclinic.org
کلام آخر
کم‌خونی بیماری شایعی‌ست که به طرق مختلف بروز پیدا می‌کند و شدت آن هم متفاوت است. در حالی که بعضی از آن‌ها عوارض جدی در پی ندارد و فرد تا آخر عمر به‌طور مسالمت‌آمیزی می‌تواند با کم‌خونی زندگی کند، بعضی از آن‌ها مشکلاتی جدی برای بیماری ایجاد می‌کنند و بعضی از آن‌ها هم فاقد درمان هستند.
«بهترین مکملهای فولیک اسید» را در مطلبی جداگانه به شما معرفی کرده‌ایم. این مکمل‌ها به تایید کارشناسان روشا رسیده و سپس وارد تونل معرفی به مخاطب قرار می‌گیرند.
در مقاله حاضر با شما درباره انواع کم‌خونی و علل و عوارض بعضی از آن‌ها پرداختیم. تابه‌حال ابتلا به کم‌خونی را تجربه کرده‌اید؟ از چه راهکاری برای درمان آن استفاده کردید؟
