آیا پیروی از رژیم غذایی وگان در دوران بارداری بی‌خطر است؟

با توجه به این که در سطح جهان تعداد قابل توجهی از افراد ازجمله خانم‌ها رژیم‌های غذایی متنوعی داشته و نیز گیاه‌خوار هستند اطلاع از پاسخ علمیِ این سوال برای آن‌ها ضروری بوده و با سلامتی خود و کودکشان ارتباط مستقیم دارد.

در این مقاله با استفاده از منابع علمی به این سوال پاسخ داده می‌شود و در نهایت خرید مکمل بارداری و شیردهی را به شما پیشنهاد میکنیم که کمبودهای بدن را بدون روی آوردن به رژیم گوشتخواری جبران کنید..

رژیم غذایی وگان چیست؟

«وگان» نوعی رژیم غذایی است که تمام محصولات حیوانی در آن حذف شده است.

 تأکید در این نوع رژیم غذایی بر روی مصرف سبزی‌ها و حبوبات است.

از فواید رژیم غذایی وگان می‌توان به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری قلبی اشاره کرد؛ ولی برای اکثر افراد این نگرانی وجود دارد که گیاه‌خواری می‌تواند باعث دچار شدن فرد به کمبود مواد مغذی شود و وقتی نوبت به موضوع زنان باردار می‌رسد این نگرانی به‌طور جدی‌تری مطرح می‌شود.

استدلال مخالفان و موافقانِ رژیم غذایی وگان

اگر به سوابق و منابع موجودی که در رابطه با رژیم غذایی وگان و بارداری به بحث پرداخته‌اند توجه کنیم متوجه می‌شویم که برخی منابع از رژیم غذایی وگان در زمان بارداری انتقاد کرده‌اند؛ چون به نظر مخالفان، تأمین مواد مغذی مثل ویتامین B12، چربی‌های امگا 3، آهن، ید، کلسیم و روی در دوران بارداری مهم است و پیروی از رژیم غذایی وگان می‌تواند باعث کمبود در تأمین هریک از موارد ضروری بالا برای بدن مادر و جنین شود؛ مثلاً کمبود ویتامین B12 در دوران بارداری خطر سقط جنین، وزن کم نوزاد، زایمان زودرس یا نقایص مادرزادی را بیشتر می‌کند.

گروه دیگر معتقدند آن نوع رژیم غذایی وگان که مقادیر کافی از مواد مغذی را تأمین می‌کند، به همان اندازه‌ی رژیم غذایی معمولی که شامل گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات است، سالم محسوب می‌شود.

تحقیقات حاکی از این است که زنان گیاه‌خوار نه تنها نسبت به زنان غیر گیاهخوار در معرضِ خطر بیشتر در زمینه‌ی بارداری نیستند؛ بلکه امکان دارد خطر کمتری در مورد ابتلا به افسردگی پس از زایمان، زایمان از طریق سزارین و مرگ مادر یا نوزاد داشته باشند.

چندین انجمن تغذیه در همه‌ی دنیا، از جمله «آکادمی تغذیه و رژیم غذایی آمریکا» طیِ بیانیه‌های رسمی، رژیم‌ غذایی وگان را برای تمام مراحل زندگی از جمله بارداری بدون خطر ذکر کرده‌اند؛ اما متخصصان در عین حال معتقدند که رژیم‌ غذایی وگان باید به‌خوبی برنامه‌ریزی شده و از جنبه‌ی تمرکز بر غذاهای متنوع و غنی از مواد مغذی و استفاده از مکمل‌ها یا غذاهای غنی شده دقیقاً مورد نظارت قرار بگیرد.

مزایای بالقوه‌ی رژیم غذایی وگان در دوران بارداری

برنامه ریزی مناسب برای رژیم‌های غذاییِ گیاهی می‌تواند برای مادر و نوزاد، فواید سلامتی زیر را در بر داشته باشد:

رژیم‌های غذایی مبتنی بر گیاهان، از نظر فیبر غذایی غنی بوده و در عوض قند و چربی کمی دارد و مادر را در برابر دیابت بارداری و همچنین افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری محافظت می‌کند.

فیبر غذایی موجود در رژیم گیاهخواری، زن باردار را از بیماری «پره‌اکلامپسی» (عارضه‌ی ناشی از افزایش فشار خون در دوران بارداری) محافظت می‌کند.

رژیم غذایی وگان، قادر است از آسیب DNA و مشکلات مربوط به رشد جنین جلوگیری کند.

در مورد سه مزیت بالا نکات زیر را در نظر داشته باشید:

هنوز به تحقیقات بیشتری درباره‌ی این موارد نیاز است.

این مزایا فقط برای آن تعداد از رژیم‌های غذاییِ وگان ذکر شده که مقادیر کافی از تمام مواد مغذی مهم را فراهم می‌کند و نیز به‌درستی اجرا می‌شود.

خانم‌هایی که خواهان پیروی از رژیم غذایی وگان هستند حتماً باید از پزشک و یک متخصص تغذیه مشورت بگیرند.

نگرانی‌هایِ پیروی از رژیم غذایی وگان در دوران بارداری

اشاره شد که برنامه ریزی نادرست در باره‌ی رژیم غذایی وگان خطراتی به همراه دارد؛ چون این رژیم غذایی تمامی محصولات حیوانی را حذف می‌کند و مواد مغذی خاص در آن کم است.

 جبران نکردن مواد مغذی که در فهرست زیر نوشته شده به سلامت مادر و جنین آسیب خواهد زد:

ویتامین B12

رژیم وگان فاقد این ویتامین است و چنین کمبودی خطر سقط جنین، دیابت بارداری، زایمان زودرس و ناهنجاری‌های نوزاد را بیشتر می‌کند. عوارض و کمبود ویتامین B را در مقاله‌ای مختص به این موضوع بخوانید.

ویتامین D

میزان ناکافی این ویتامین، خطر ابتلا به بیماری پره‌اکلامپسی، وزن کم نوزاد و سقط جنین را بیشتر می‌کند. مصرف ویتامین دی در دوران بارداری و شیر دهی برای کاهش این خطرات بسیار اهمیت دارد.

آهن

 بدن انسان «آهن غیر هِم» را از غذاهای گیاهی و همچنین «آهن هِمِ» موجود در محصولات حیوانی را جذب نمی‌کند و این امر می‌تواند خطر کمبود آهن و عوارض مرتبط با آن را بیشتر کند. (آهن غیرِ هِم، گروهی از آنزیم‌ها هستند که عملکرد خاصی بر روی آهن موجود در بدن دارند.)

ید

رژیم غذایی فاقد یدِ کافی می‌تواند منجر به رشد ضعیف نوزاد و همچنین اختلال در عملکرد تیروئید و ذهن شود.

کلسیم

فقدان کلسیم، خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی، شکستگی و بیماری استخوان را در مادر بیشتر می‌کند.

چربی‌های امگا 3

 میزان «اسید ایکوزاپنتانوئیک» (EPA) و «اسید دوکوزاهگزانوئیک» (DHA) در خون مادران گیاه‌خوار کم است و این دو عنصر برای سلامتی چشم، مغز و سیستم عصبی جنین اهمیت زیادی دارد. کارشناسان روشا با معرفی بهترین مکملهای امگا 3 به شما در انتخاب محصول مناسب یاری می‌رسانند.

پروتئین

پروتئین در رژیم غذاییِ وگان زیاد ولی هضم آن دشوارتر از هضم پروتئین حیوانی است و به همین دلیل نیازِ روزانه‌ی فرد را به پروتئین 10 درصد افزایش می‌دهد.

روی

کمبود روی می‌تواند منجر به وزن کم نوزاد، زایمان طولانی مدت و یا زایمان زودرس شود.

جذب رویِ گیاهی مشکل‌تر است و نیاز روزانه‌ی زنان گیاهخوار را 50 درصد افزایش می‌دهد.

کولین

«کولین»، یک ماده‌ی معدنی و برای رشد سیستم عصبی جنین ضروری است.

غذاهای گیاهی مقدار بسیار کمی کولین دارند.

مصرف کافیِ هشت عنصر ذکر شده در بالا در دوران بارداری نیاز به برنامه‌ریزی و مراقبت بسیار زیای دارد.

خانم‌های بارداری که می‌خواهند رژیم غذایی وگان را در دوران بارداری ادامه دهند باید با یک متخصص تغذیه و پزشک مشاوره کنند.

فهرست خوراکی‌های مناسب برای پیروان رژیم غذایی وگان در دوران بارداری

یک رژیم غذایی وگان که برای زنان باردار تنظیم شده باشد باید غذاهای دارای مواد مغذی را با غذاهای غنی شده و مکمل‌ها ترکیب کند.

غذاهای گیاهی سرشار از مواد مغذی

در ادامه، یک نمونه از چنین برنامه‌ی غذایی مناسب برای خانم‌های پیرو رژیم غذایی وگان ذکر می‌شود:

• • غذاهای حاوی پروتئین: «توفو»، «سی‌تان»، «تمپه»
  • حبوبات: لوبیا، نخود و عدس (کاملاً پخته شوند)
  • آجیل و دانه‌ها: آجیل، گردو، چیا، دانه‌های کتان (برای رفع نیاز به آهن، سلنیوم و امگا 3)
  • ماست‌های غنی شده با کلسیم و شیرهای گیاهی: نوع شیرین نشده انتخاب شود
  • مخمر خوراکی: این خوردنیِ محبوب گیاه‌خواران، دارای پروتئین و اغلب غنی شده با ویتامین B12 و دارای طعم پنیر است.
  • غلات کامل: مثل آمارانت (دانه‌ی تاج خروس)، اسپلت (گندم آلمانی) و کینوآ (خاویار گیاهی) که دارای پروتئین، فیبر غذایی، ویتامین B، آهن و روی است.
  • غذاهای گیاهی تخمیر شده: نان حزقیال، میسو، تمپه، ناتو، ترشی، کیمچی، کلم ترش و کومبوچا (برای تأمین پروبیوتیک و ویتامین K2 با جذب راحت).
  • میوه‌ها و سبزی‌ها: سبزی‌های برگ‌دار و میوه‌ها و سبزی‌های بنفش، قرمز و نارنجی رنگ.

غذاهای دارای منع مصرف در دوران بارداری

خانم بارداری که تصمیم دارد در زمان بارداری نیز از رژیم غذایی وگان پیروی کند، باید علاوه بر مصرف نکردن موادی مثل گوشت، ماهی، تخم مرغ و لبنیات از مصرف محصولات زیر نیز خودداری کند:

• • هر نوع نوشیدنی الکلی
  • کافئین (روزانه حداکثر 200 تا 300 میلی گرم در روز، معادل یک الی دو فنجان مصرف شود)
  • غذاهای بیش از حد فرآوری شده (گوشت‌های فراوری شده، پنیرهای گیاهی، شیرینی‌ها و دسرهای گیاهیِ دارای شکر یا سایر افزودنی‌ها)
  • جوانه‌های خام
  • محصولات شسته نشده
  • آب میوه‌ی غیرپاستوریزه. (سه مورد آخر، همگی در معرض خطر بالای آلودگی باکتریایی قرار دارند)
  • پیروی نکردن از سبک‌های افراطی رژیم غذاییِ وگان، مثل میوه‌خواری.

جمع‌بندی

رژیم‌های غذاییِ متعادلِ وگان برای تمام دوره‌های زندگی، از جمله بارداری، ایمن در نظر گرفته می‌شود؛ با این حال، آن‌ها نیاز به برنامه ریزی دقیق دارند.

برنامه ریزی درست برای رژیم‌های گیاهخواری می‌تواند از مادران و نوزادان در برابر انواع عوارض مرتبط با بارداری از جمله دیابت بارداری و مشکلات رشد محافظت کند. اگر فرد می‌خواهد در دوران بارداری از این رژیم غذایی پیروی کند، باید به یک متخصص تغذیه مراجعه کند.

خوردن غذاهای غنی شده، تخمیر شده توصیه شده است.

پیروی نکردن از سبک‌های افراطیِ رژیم غذایی وگان در زمان بارداری ضروری است.

علاوه بر مواردی که در رژیم غذایی وگان در دوران بارداری منع مصرف دارند اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، جوانه‌های خام، کافئین و غذاهای فرآوری شده توصیه شده.

بدیهی است که اطلاعاتی که از این مقاله دریافت کردید نمی‌تواند و نباید جایگزین دستورات پزشکی شود. همچنین برای اطلاع از قیمت مکمل های بارداری و شیردهی پیش از خرید کافیست که محصولات آن را در داروخانه روشا بررسی کنید و سپس تصمیم به خرید بگیرید.