معایب و مزایای جرم گیری دندان، آیا جرمگیری منجر به صدمه زدن به مینای دندان می‌شود؟
شاید شما هم از آن دسته از افرادی باشید که بارها تصمیم به جرم گیری دندان‌های خود گرفته‌اند ولی با تصوراتی چون آسیب رسیدن به مینای دندان، شل و حساس شدن دندان مواجهه شده و از تصمیم خود صرفنظر کرده باشید. اگر چنین است همراه ما باشید در این مقاله قصد داریم با نگاهی اجمالی به پدیده‌ی جرم گیری دندان و مزایا و معایب احتمالی آن به شما در گرفتن تصمیمی به نفع سلامت دندان‌هایتان کمک کنیم. جرمگیری از مهمترین نکات برای رعایت بهداشت دهان و دندان محسوب می‌شود.
چه کسانی نیاز به انجام جرم گیری دندان دارند؟
در نتیجه‌ی رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان یا استفاده‌ی نادرست از نخ دندان و مسواک، باقیمانده‌ی مواد غذایی و قندی در دهان باقی می‌مانند و با ترکیب شدن بزاق دهان لایه چسبناکی به نام پلاک در امتداد لثه تشکیل می‌دهند. ماندگاری پلاک در امتداد لثه جرم سختی به نام تارتار به وجود می‌آورد؛ این جرم سخت موجب التهاب لثه، پوسیدگی دندان، خونریزی لثه و بوی بد دهان می‌شود.
تجمع پلاک یا تارتار می‌تواند منجر به بیماری ژنژیویت شود که در صورت عدم درمان و خارج نکردن پلاک از لثه و دندان‌ها شدت آن بیشتر شده و در نهایت به پریودنتیت تبدیل می‌شود؛ بیماری پریودنتیت یک عفونت جدی است که موجب افزایش فاصله بین دندان‌ها و خوردگی استخوان نگهدارنده‌ی دندان می‌شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند با مراجعه به داندانپزشک حاذق و با مشخص کردن تعداد جلسات مورد نیاز جهت جرمگیری و خارج کردن پلاک‌های دندانی، دوره درمان را آغاز می‌کنند.
ساده ترین راه برای داشتن لثه و دندان‌های سالم رعایت بهداشت دهان و دندان و کنترل دوره‌ای توسط دندانپزشک است. اگر شما هم جزء افرادی هستید که علائمی چون جرم و پلاک، بوی بد دهان (ناشی از پوسیدگی دندان) و خونریزی لثه دارند؛ جرمگیری را حداقل 2بار در سال و یا حتی بیشتر با نظر دندانپزشک انجام دهید؛ در غیر اینصورت سالی یکبار کافی است.
خب فکر می‌کنم تا همین‌جا به این سوال همیشگی که جرمگیری یک عمل سودمند یا مضر است برای دندان‌ها، پاسخ شفافی داده باشیم. در سطور بعد از چگونگی انجام جرمگیری بیشتر صحبت خواهیم کرد.
آیا جرم گیری دندان یک عمل زیبایی محسوب می‌شود؟!
این یک باور غلط است که اهمیت جرمگیری در سلامت لثه، جلوگیری از بوی بد دهان و تاثیری که بر روابط اجتماعی و عاطفی فرد دارد را نادیده گرفته و آن را تا حد یک عمل صرفا زیبایی تقلیل دهیم؛ اگرچه زیبایی هم یکی از جنبه‌های جانبیِ خوب این عمل محسوب شود.
وقتی از جنبه‌ی زیبایی صحبت می‌کنیم به دنبال «راههای سفید شدن دندان» به کمک از بین بردن لکه‌های روی دندان هستیم. عاملی که مستقیم روی بهداشت روانی افراد، رتبه‌ی شغلی، پذیرش میان جمع دوستان و بسیاری از بایدهای یک زندگی اجتماعی سایه گسترانده است.
شما برای اطمینان از سلامت لثه نیازمند حذف این محرک‌های محلی- پلاک و تارتار جمع‌شده روی سطوح دندانی- هستید؛ این امر در بهبود سلامت لثه، حمایت از دندان‌ها و به حداقل رساندن خونریزی لثه شگفت‌انگیز است. علاوه بر این‌ها یکی از دلایل «بوجود آمدن بوی بد دهان» هم تجمع همین پلاک‌هاست.
جرم گیری دندان چیست و چگونه انجام می‌شود؟
اکثر ما برای داشتن لبخندی زیبا راههای مختلفی جهت تمیز کردن دندان‌های خود امتحان کرده‌ایم؛ اما تمیز کردنهای معمول با جرمگیری متفاوت است. خیلی از جرم‌ها و پلاک‌ها در زیر خط لثه باقی می مانند؛ در نتیجه با تمیز کردنهای معمول از بین نمی‌روند. مثلا افرادی که مبتلا به بیماری لثه هستند، از آن جا که خوردگی لثه، شکافی بین دندان و لثه به وجود می‌آورد همواره محلی برای تجمع جرم و پلاک وجود خواهد داشت؛ پس واضح است که با تمیز کردن معمول نمی‌توان پلاک را به طور کامل خارج کرد و نیاز به تمیز کردن عمیق است.
انجام این تمیز کردنهای عمقی از عهده‌ی فرد عادی خارج بوده و کمک حرفه‌ای یک متخصص دندان را می‌طلبد. انجام تمیز کردنهای عمقی با ابزار حرفه‌ای که دندانپزشک آن را انجام می‌دهد، جرمگیری می‌نامند. دندانپزشکان برای انجام جرمگیری از دو روش جرمگیری با روش دستی و اولتراسونیک استفاده می‌کنند. دندانپزشک بعد از معاینه دندان و تشخیص نیاز دندان‌ها، روش مناسب جرمگیری را انتخاب می‌کند.
جرمگیری دستی یا اولتراسونیک کِی و چگونه؟!
معمولا زمانی که جرم دندان سطحی باشد و بیمار از مسواک و نخ دندان استفاده کند از روش دستی استفاده می‌شود. در این روش با کمک ابزارهای نوک تیز با زاویه‌ی مختلف که بر اساس جهت دندان انتخاب می‌شوند یا برای دندان‌های خاص از آن ها استفاده می‌کنند، دندانپزشک جرم را از سطح مینایی دندان و عاج به صورت ایمن خارج می‌کند و بسته به میزان جرم تعداد جلسات درمان از 1 جلسه تا بیشتر از 1 جلسه مشخص می‌شود.
اما زمانی که حجم پلاک زیاد و جرم به گونه‌ای سخت و محکم باشد که خارج کردن کامل پلاک امکان‌پذیر نباشد، در آن صورت روش دستی پاسخ‌گو نبوده و باید از روش اولتراسونیک استفاده شود؛ در این روش دندانپزشک به کمک دستگاهی با همین نام که دارای یک ابزار نوک تیز است، به کمک ارتعاش فرکانس بالا اقدام به از بین بردن جرم و تارتار می‌کند و همزمان با اسپری کردن آب موجب خارج شدن جرم زیر خط لثه می‌شود؛ اگرچه این روش نسبت به روش دستی سریعتر است اما در رسیدن به نتیجه‌ی قابل قبول این دو روش تفاوتی با هم نداشته و کافی است که متناسب با حجم پلاک‌های دندانی فرد روش متناسب‌تر انتخاب شود.
عوارض کوتاه مدتِ پس از جرم گیری دندان
بعد از انجام جرمگیری ممکن است احساسی چون شل شدن دندان، حساس شدن دندان، افزایش فاصله‌ی بین دندان‌ها را تجربه کنید؛ ولی با آگاهی از علل ایجاد آنها جایی برای نگرانی وجود ندارد.
- افزایش فضای بین دندانی
افزایش فضای بین دندانی زمانی ممکن است که حرکت فیزیکی بین دندان‌ها ایجاد شود، حال آنکه چنین اتفاقی با استفاده از اسکالرهای دندانپزشکی اساسا غیر ممکن است. نگرانی از حیث آسیب‌دیدن مینای دندان هم قابل اعتنا نیست؛ چراکه مینای دندان با این دستگاه قابل برش‌دادن نیست. آنچه موجب ایجاد چنین تصوراتی از جنس ایجاد فضای بین دندانی در بین عموم افراد می‌شود خالی شدن شکاف بین دندان‌ها از پلاک و جرم دندانی است که در نتیجه‌ی جرمگیری ملموس‌تر می‌شود. درواقع جرمگیری از بیماری لثه و تحلیل استخوان جلوگیری کرده و در ادامه بیشتر باز شدن شکاف‌ها را متوقف می‌کند.
- شل شدن دندان
بر خلاف چنین تصور باطلی، جرمگیری از عوامل اصلی تقویت چسبندگی دندان‌ها روی استخوان و لثه‌های اطراف دندان است. پیشتر هم گفته شد افرادی که دارای بیماری لثه هستند شکافی بین دندان و لثه‌هایشان به وجود می‌آید که پلاک و جرم این شکاف را پر می‌کند و مانند عایقی بین دندان و لثه قرار می‌گیرد.
در جرمگیری اولتراسونیک با خارج کردن جرم و پلاک، فاصله‌ای خالی بین دندان و لثه ایجاد می‌شود که موجب احساس شل شدن دندان می‌شود، خبر خوب این که شل شدن دندان در چنین حالتی یک حس موقت است؛ چراکه با خارج کردن پلاک مابین دندان و لثه ایجاد یک فضای خالی بسیار طبیعی است و پس از گذشت چند هفته از بهبود لثه خواهید دید که دندان های شما به لثه چسبیده و سفت تر شده‌اند.
این حس مشابه زمانی است که دندان خود را کشیده باشید و تا مدتی جای خالی دندان کشیده شده به صورت یک حفره‌ی خالی آزارتان داده باشد؛ اما پس از مدتی شرایط لثه به حالت قبل برگشته و دیگر خبری از آن جای خالی آزاردهنده باقی نمانده است.
- حساس شدن دندان
این حساسیت نسبت به دما پس از جرمگیری هم یک عارضه‌ی طبیعی است؛ ولی رفته رفته این حساسیت با سازگار شدن دندان با دمای محیط از بین می‌رود. تصور کنید جرم و پلاک مانند لباسی ضخیم دندان را پوشانده و موجب جلوگیری از رسیدن دما به دندان می‌شود حال با برداشتن این لباس، دندان پس از مدت‌ها دما را احساس می‌کند و تا زمانی که دندان با دمای محیط سازگار شود دندان نسبت به گرما و سرما حساس است.
در چه شرایطی جرم گیری دندان با عوارض جبران‌ناپذیر همراه می‌شود؟!
جرمگیری و پولیش انجام شده توسط یک متخصص بهداشت دندانپزشکی تایید شده؛ هیچ اثرمخربی برای مینای دندان شما ندارد. کار اصلی یک متخصص بهداشت دندان، تمیز کردن حرفه‌ای دندانِ بیمار است؛ ولی در صورتی که این عمل توسط افراد غیر متخصص انجام شود عوارضی دربر خواهد داشت که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
1-پارگی لثه؛
2-رانده شدن پلاک در خط زیر لثه؛
3-آسیب بافت نرم؛
4-خارج شدن کارهای دندان پزشکی چون روکش مواد پر کننده دندان و …؛
5-آسیب به مینای دندان در اثر استفاده غیر اصولی از ابزار جرمگیری؛
6-هزینه و رنج مضاعف برای ترمیم عوارض به وجود آمده.
برای جلوگیری از بروز موارد ذکر شده جهت انجام جرمگیری به افراد متخصص مراجعه کنید.
حال که با مطالعه‌ی این مقاله به این نتیجه رسیدید که اقدام به جرمگیری دندان‌ها عملی صحیح جهت حفظ سلامت و زیبابی دندان‌ها است باید بیش از هر زمان دیگری به علم اعتماد کنید و با پشت سر گذاشتن شایعاتی مبنی بر صدمه دیدن مینای دندان که عموما توسط افراد بی‌اطلاع منتشر می‌شود، برای بهداشت سلامت دهان و دندان خود ارزش قائل‌شده و به طور منظم ( سالی 1 یا 2 بار) جرمگیری را در روتین مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان خود قرار دهید. چه چیزی بیش از لبخندتان ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟!
