بهترین زمان برای بارداری، چه زمانی مناسب مادر شدن است؟

بهترین زمان برای بارداری با توجه به سلامت روان مشخص می شود!!

همان اندازه که برای تجربه بارداری سالم و راحت مصرف انواع مکمل بارداری، تمرین کافی و تحرک را جدی می‌گیرید تا بدنتان آماده 9 ماه حاملگی و 2 سال شیردادن باشد، به همان اندازه برای تربیت یک انسان سالم باید روان سلامتی هم داشته باشید.

پژوهشی در سال 2012 نشان داد که سلامت روحی و جسمی در دوران بارداری تأثیر مستقیمی در تولد فرزند سالم دارد، به طوری که اگر بارداری پرخطری هم داشته باشید با حفظ سلامت روان می‌توانید زایمان راحتی را تجربه کنید. به همین خاطر هم روان‌شناسان چند توصیه دارند تا با بررسی آن‌ها و مقایسه با وضعیت خودتان بدانید چه زمانی برای بارداری‌تان مناسب است.

افسردگی پس از زایمان چیست؟

اولین مورد ضروری که برای بررسی سلامت روان پیش از بارداری باید درباره‌اش بدانید، PPD یا افسردگی پس از زایمان است و تأثیر جدی در سلامت مادر و فرزندش دارد. به همین خاطر معمولاً توصیه می‌شود بانوان پیش از بارداری سری به یک مشاور بزنند و با بررسی سوابق پزشکی و خانوادگی احتمال بروز PPD را بررسی کنند.  به گفته بسیاری از متخصصان امکان پیش‌بینی ابتلا به افسردگی پس از زایمان وجود ندارند؛ اما بهتر است که نشانه‌هایی مانند:

• • سابقه ابتلا به افسردگی و اضطراب فراگیر
  • سابقه اختلال PPD در زایمان‌های قبلی
  • اختلافات زناشویی
  • سابقه افسردگی پس از زایمان در خانواده
  • سیستم ایمنی ضعیف
  • را جدی بگیرید؛ زیرا در این افراد امکان ابتلا به PPD وجود دارد.
  • برای جلوگیری از ابتلا به افسردگی پس از زایمان خوشبختانه متخصصان پیشنهادهای خوبی دارند که شامل
  • مراجعه  و صحبت حضوری با مشاور
  • صحبت تلفنی با مشاور معتمد
  • حضور مشاور در محیط خانه

می‎شود. تحقیقی در سال 2015 نشان داده مادران بارداری که این سه روش مشاوره را پیش از بارداری و در طول حاملگی‌شان داشتند، کمتر در معرض اختلال PPD قرار گرفتند.

واقعیت این است که افسردگی پس از زایمان برای هرکسی حتی در زایمان دوم یا سوم ممکن است رخ دهد و همیشه باید از نشانه‌هایش آگاه باشید. علاوه بر این افسردگی پس از زایمان چندین درجه مختلف دارد که با بروز مشکلاتی در تمرکز و احساس بی‌کفایتی و نالایق بودن شروع شده و به ترس می‌رسد. با بروز ترس از مادر شدن نوبت افکار منفی مانند خودکشی و بی‌توجهی به کودک است که در شدیدترین شکل همراه با افکار منفی و استرس شدید است.

برای والدشدن آماده شوید!

مورد ضروری بعدی برای حفظ سلامت روان پیش از بارداری، داشتن انتظارت واقعی از مادر شدن است. درست است که بارداری گاهی اوقات غیرقابل‌پیش‌بینی رخ می‌دهد و برنامه‌ای برایش ندارید؛ اما به لحاظ ذهنی باید به مرور آماده شوید تا بتوانید نقش پدری و مادری را به خوبی بر عهده بگیرید.

بارداری شامل دودسته تغییرات بزرگ در زندگی می‌شود. تغییرات اول مانند افزایش وزن ظاهری است و شما منتظرش هستند، اما تغییراتی مانند به‌هم‌خوردن ساعت خواب، تغییر در عادات غذایی یا هورمون‌های بدن چون دیده نمی‌شود معمولاً، فرد انتظارش را ندارد در نتیجه ممکن است باعث استرس و اضطرابشان شده و روی سلامت روحی قبل از بارداری تأثیر منفی بگذارد.

برای مواجهه با این حالت و برای حفظ سلامت روان قبل از بارداری پزشکان توصیه می‌کنند با خواندن کتاب و مجله، بررسی مقاله‌های علمی و مشاهده ویدئو در یوتیوب درباره مادر شدن، مراقبت از نوزاد و.. اطلاعات لازم را کسب کنید تا بدانید دقیقاً باید چه چیزهایی را بلد باشید و انتظارتان واقعی شود.

ضرورت حمایت‌های فردی و اجتماعی برای والدین!

حمایت‌های مهم اجتماعی که متأسفانه در کشور ما کم‌رنگ است، برای حفظ سلامت روحی قبل از بارداری لازم و ضروری است. علاوه بر این، حمایت خانواده و حضور اعضا کنار مادر استرس او را تا حد زیادی کم می‌کند.

حمایت‌های اجتماعی در اصل مکانیسمی رسمی برای اعلام حمایت از زوج‌هایی هستند که تصمیم به فرزندآوری گرفتند. با این حمایت‌ها، نیازهای پدر و مادر در دوران حاملگی و بعد از آن برطرف شده و تأثیر منفی چالش‎های دوران بارداری کمتر می‎شود. حضور پزشک متخصص برای سالم طی کردن دوران بارداری، شرکت در گروه‌های مادران باردار برای ورزش، یوگا، مدیتیشن، صحبت درباره کودک و چالش‎های دوران بارداری، برگزاری کلاس برای پدر و مادر و … بخشی از این حمایت‌های اجتماعی است که در حفظ سلامت روحی قبل از بارداری ضروری است.

همچنین معمولاً پزشکان از اعضای خانواده می‌خواهند تا در این دوران کنار پدر و مادر جدید باشند تا از چالش‌های دوران حاملگی که جنبه‌های مختلف زندگی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، راحت‌تر گذر کنند. زوجین نیز باید زمان بیشتر برای خودشان بگذراند تا درباره انتظارت، احساسات و عواطفی که تجربه می‌کنند با یکدیگر صحبت کرده و پیوندشان عمیق‌تر شود.

اهمیت مراقبت از احساسات در دوران بارداری

پزشکان برای حفظ سلامت روانی قبل از بارداری همیشه توصیه می‌کنند که به اندازه سلامت جسمی از احساسات و عواطفتان مراقبت کرده و نیازهایتان را جدی بگیرید؛ زیرا تأثیر قدرتمندی در سلامت روان دارد.

در واقع حاملگی یک تغییر بزرگ در زندگی است که ترس از آن یا بروز استرس طی ۹ ماه حاملگی کاملاً طبیعی و نرمال است. در نتیجه پدر و مادر به جای سرکوب این احساسات، باید آن را جدی گرفته و از عوارضی که برای سلامتی‌شان دارد، آگاه باشند.

متأسفانه، بروز استرس نه‌تنها در سلامت مادر تأثیر منفی داشته؛ بلکه باعث اختلالاتی در دوران حاملگی می‎شود. در مواردی دیده شده که به دلیل اختلال روحی مادر جنین خوب تغذیه نشده، رشد نکرده و بسیار ضعیف به دنیا آمده است. به همین خاطر اگر سابقه استرس و اضطراب در خانواده دارید، حتماً به پزشک مراجعه کرده و هر نشانه‌ و حسی را جدی بگیرید. در این مورد هم برای حفظ سلامت روحی قبل از بارداری و مراقبت از احساسات چند پیشنهاد و استراتژی داریم.

اول از همه یادتان باشد که به سلامت روانتان اولویت بدهید و مانند همیشه احساسات منفی را از خودتان دور کنید. زمانی را به خودتان اختصاص دهید، مثلاً ورزش کنید یا ساز بزنید، به تماشای تئاتر رفته یا خرید کنید و خلاصه هر کاری که دوست دارید انجام دهید.  در کلاس‌های والدشدن و ورزش‌های گروهی بارداری شرکت کرده، به‌صورت مرتب به پزشک متخصص زنان و روان‌شناستان سر بزنید و در مورد چالش‌هایتان صحبت کنید. از تکنیک‌های کاهش استرس کمک گرفته و در نهایت با چالش‌های این ۹ ماه کنار بیایید.

مراقب فرزند بزرگ‌تر باشید!

نکته آخر مخصوص والدینی است که برای دفعه دوم یا سوم حامله شدند و علاوه بر حفظ سلامت روان قبل از بارداری باید مراقب فرزند دیگرشان هم باشد. این مسئله برای بسیاری از والدین یک چالش جدی است؛ زیرا علاوه بر خودتان باید فرزندتان هم آمادگی روانی پذیرش عضو جدیدی در خانواده را داشته باشد.

بروز احساساتی مانند حسادت، خشم نسبت به نوزاد جدید و اضطراب از اختلالات موقت و طبیعی در میان همه کودکان است که در صورت جدی شدن این احساسات، باید حتماً به مشاور مراجعه کنید.

در طول ۹ ماه بارداری یا قبل از آن زمانی که تصمیم به حاملگی گرفتید همان‌طور که با مطالعه، کلاس، صحبت با همسر و … خودتان را به لحاظ روانی برای مادر شدن آماده می‌کنید، کودکتان هم باید برای نوزاد جدید آماده شود. به همین خاطر توصیه می‌شود به کودکان نشان دهید که برایتان مهم هستند و به یکی از بخش‌های اصلی زندگی‌تان تبدیل شدند، با کمک کودکتان به خرید وسایل نوزاد بروید و از او برای آماده کردن سیسمونی و چیدن اتاق کمک بگیرید تا مشتاق حضور فرد جدید باشد. با او درباره نوزاد و اسم جدیدش حرف بزنید و نظرش را بپرسید تا احساس کند واقعاً فرزند بزرگ‌تر و عضوی از خانواده است.

ضمنا یادتان باشد که فشار زیادی به کودکتان وارد نکنید و منتظر واکنش‌های خاصی از او نباشید. پذیرش نوزاد، توجه کافی و محبت یا برعکس بروز احساس منفی مانند حسادت و خشم کاملاً طبیعی است و این بروز احساسات به سلامت کودکتان هم کمک می‌کند.

کلام آخر

تا اینجا درباره لزوم حفظ سلامت روان پیش از بارداری صحبت کردیم تا بدانید لازم است قبل از اقدام به بارداری و در طول ۹ ماه حاملگی مراقب خودتان باشید و حتما خرید مکمل های بارداری را نیز در برنامه خود بگنجانید. آیا می‌دانید مصرف کدام مکمل ها در دوران بارداری بی‌خطر و کدام‌یک خطرناک هستند؟!

حاملگی صرفاً به دنیا آوردن یک انسان جدید نیست و باید پدر و مادر به لحاظ ذهنی، روحی، جسمی و مالی آماده این تغییر بزرگ باشند و با چالش‌های جدی‌اش مواجه شوند. بسیاری از این چالش‌ها قابل پیش‌بینی نیست و در شرایط خاصی رخ می‌دهد. به همین خاطر زمان کافی برای مراقب از خودتان، وقت گذراندن با همسر و فرزند بزرگ‌تر، بررسی احساسات و خواسته‌هایتان بگذارید. روی مراقبت از خود، حفظ سلامت روحی  و جسمی تمرکز کنید تا مطمئن شوید بارداری امنی را طی خواهید کرد و در آخر یادتان باشد زمانی تصمیم به مادر شدن بگیرید که هم خودتان بخواهید و هم برایش آماده باشید.