هیپومنیزیمی یا کمبود منیزیم در بدن چیست؟

هیپومنیزیمی یا کمبود منیزیم در بدن

منیزیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی ضروری در بدن است که در درجه اول در استخوان‌ها ذخیره می‌شود و مقدار بسیار کمی از آن نیز در جریان خون گردش می‌کند. منیزیم در بیش از 300 واکنش متابولیک در بدن نقش دارد که این واکنش‌ها روی تعدادی از فرآیندهای بسیار مهم در بدن تاثیر می‌گذارند؛ از جمله:

• • سنتز پروتئین
  • تولید و ذخیره انرژی سلولی
  • تثبیت سلول‌ها
  • سنتز DNA
  • انتقال سیگنال عصبی
  • متابولیسم استخوان
  • عملکرد قلب
  • انتقال سیگنال بین عضلات و اعصاب
  • متابولیسم گلوکز و انسولین
  • فشار خون

خرید مکمل منیزیم

علائم کمبود منیزیم

علائم اولیه کمبود منیزیم عبارتند از:

• • حالت تهوع
  • استفراغ
  • ضعف
  • کاهش اشتها

با تشدید کمبود منیزیم، علائم کمبود این ماده ممکن است به شکل موارد زیر ظاهر شود:

• • احساس بی‌حسی یا مورمور شدن عضلات
  • گرفتگی عضلات
  • تشنج
  • اسپاسم عضلانی
  • تغییرات شخصیتی
  • ریتم غیرطبیعی قلب

دلایل کاهش منیزیم در بدن چیست؟

سطح پایین منیزیم معمولا به دلیل کاهش جذب این ماده در روده یا افزایش دفع منیزیم در ادرار اتفاق می‌افتد. سطوح پایین منیزیم در افراد سالم معمولا دیده نمی‌شود. زیرا سطح منیزیم تا حد زیادی توسط کلیه‌ها کنترل شده و کلیه‌ها بر اساس نیاز بدن، دفع منیزیم را افزایش یا کاهش می‌دهند.

سطح پایین منیزیم در رژیم غذایی روزانه، از دست دادن بیش از حد منیزیم یا وجود سایر شرایط مزمن می‌تواند منجر به هیپومنیزیمی یا کمبود منیزیم شود. همچنین هیپومنیزیمی در افرادی که در بیمارستان بستری می‌شوند، شایع است. این کمبود ممکن است به دلیل بیماری آنها، انجام برخی جراحی‌های خاص یا مصرف انواع خاصی از داروها باشد. سطوح بسیار پایین منیزیم نیز با بیماری‌های شدید و بستری‌های طولانی در بیمارستان مرتبط است.

بیماری‌های گوارشی، کهولت سن، دیابت نوع دو، برخی از روش‌های شیمی‌درمانی، مصرف داروهای ادرارآور و اعتیاد به الکل می‌توانند ریسک کمبود منیزیم در بدن را افزایش دهند.

بیماری‌های گوارشی

بیماری‌های مختلف دستگاه گوارش از جمله سلیاک، کرون و اسهال مزمن می‌توانند جذب منیزیم را مختل کرده و یا منجر به بالا رفتن سطح دفع منیزیم شوند.

دیابت نوع 2

غلظت بالای گلوکز خون در این بیماری باعث می‌شود کلیه‌ها ادرار بیشتری دفع کنند که دفع ادرار با دفع منیزیم همراه است.

اعتیاد و وابستگی به الکل

وابستگی به نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• • نداشتن منیزیم کافی در رژیم غذایی
  • افزایش ادرار و مدفوع چرب
  • بیماری‌های مربوط به کبد
  • استفراغ
  • نارسایی کلیه
  • پانکراتیت
  • و....

تمامی موارد بالا به نوعی پتانسیل ایجاد هیپومنیزیمی در بدن را تقویت می‌کنند.

کهولت سن

میزان جذب منیزیم از روده با بالا رفتن سن کمتر شده و از طرف دیگر دفع این ماده نیز با کهولت سن، بیشتر می‌شود. اغلب افراد مسن، غذاهای غنی از منیزیم کمتری مصرف می‌کنند. همچنین احتمال مصرف داروهای موثر بر منیزیم در این افراد بیشتر است. تمامی این عوامل دست به دست هم داده و منجر به هیپومنیزیمی در افراد مسن می‌شوند.

مصرف داروهای ادرارآور

استفاده از دیورتیک یا داروهای ادرارآور در برخی شرایط می‌تواند منجر به از دست دادن الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم، کلسیم و منیزیم شود.

نحوه تشخیص کمبود منیزیم در بدن

پزشک معمولا کمبود منیزیم را با معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی و آزمایش خون تشخیص می‌دهد. مقدار منیزیم در خون نمی‌تواند میزان ذخیره این ماده در استخوان‌ها و بافت عضلانی را نشان دهد؛ اما برای تشخیص هیپومنیزیمی کاربرد دارد. علاوه بر این پزشک معمولا برای تشخیص کمبود این ماده در بدن، سطح کلسیم و پتاسیم خون را نیز می‌سنجد.

سطح طبیعی منیزیم در خون 1.8 تا 2.2 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) است. اگر مقدار منیزیم در خون کمتر از 1.8 باشد، سطح این ماده در بدن پایین است و اگر مقدار منیزیم کمتر از 1.25 باشد، هیپومنیزیمی بسیار شدید یا کمبود منیزیم وجود دارد.

درمان کمبود منیزیم چیست؟

هیپومنیزیمی معمولا با خرید مکمل‌های منیزیم و افزایش مصرف منیزیم در رژیم غذایی درمان می‌شود.

طبق تخمین‌های مختلف، حدود 2 درصد از جمعیت عمومی، کمبود منیزیم دارند که این درصد در بین افراد بستری شده در بیمارستان‌ها، بیشتر است. با توجه به مطالعات انجام شده، حدود نیمی از آمریکایی‌ها و بین 70 تا 80 درصد از افراد بالای 70 سال، نیاز روزانه به منیزیم را در رژیم غذایی خود برآورده نمی‌کنند. بهترین راه پیشگیری و درمان هیپومنیزیمی، دریافت منیزیم از رژیم غذایی است؛ مگر در موارد شدید که پزشک راهکار دیگری را پیشنهاد دهد.

مواد غذایی غنی از منیزیم که می‌توانید برای درمان کمبود منیزیم از آنها استفاده کنید عبارتند از:

• • اسفناج
  • بادام
  • بادام هندی
  • بادام زمینی
  • غلات کامل
  • شیر سویا
  • لوبیا سیاه
  • نان گندم کامل
  • آووکادو
  • موز
  • هالیبوت یا کفشک ماهی
  • ماهی سالمون
  • سیب زمینی پخته با پوست

اگر هیپومنیزیمی شدید و با علائمی مانند تشنج همراه باشد، ممکن است پزشک منیزیم را به صورت داخل وریدی به بیمار تزریق کند.

عوارض کمبود منیزیم در بدن

اگر هیپومنیزیمی و علت اصلی آن درمان نشود، سطوح منیزیم به شدت پایین می‌آید. هیپومنیزیمی شدید می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد؛ از جمله:

• • تشنج
  • آریتمی یا الگوهای غیرطبیعی تپش قلب
  • وازواسپاسم عروق کرونر
  • مرگ ناگهانی

جمع بندی

هیپومنیزیمی یا کمبود منیزیم در بدن می‌تواند ناشی از انواع شرایط زمینه‌ای باشد؛ اما می‌توان آن را تا حد زیادی به کمک منیزیم خوراکی درمان کرد. برای پیشگیری از کمبود این ماده مهم در بدن باید یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و مطمئن شوید که منیزیم را به اندازه کافی دریافت می‌کنید. اگر شرایطی مانند بیماری کرون یا دیابت دارید یا از داروهای ادرارآور استفاده می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که کمبود منیزیم در شما ایجاد نخواهد شد. اگر علائم کمبود منیزیم را دارید، برای جلوگیری از بروز عوارض، حتما با پزشک در تماس باشید.