نیاسین چیست؟ کاربرد و مضرات آن

Niacin چیست؟ نیاسین یا ویتامین B3 برای سلامتی بدن و انجام فرآیندهای متابولیکی ضروری است و در بدن به دو شکل نیکوتینیک اسید و نیکوتینامید وجود دارد. این ویتامین در بسیاری از مواد غذایی مانند گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، مغزها، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود و می‌تواند تا حدودی توسط بدن از تریپتوفان (یکی از اسیدهای آمینه اساسی) تولید شود. 
در این مقاله همراه ما باشید تا ببینیم فواید نیاسین چیست و این ویتامین چه نقشی در بدن دارد. علاوه بر این در این بخش با نحوه مصرف و عوارض نیاسین نیز آشنا خواهیم شد. 

نیاسین چیست و چند نوع دارد؟

نیاسین یا ویتامین B3 یکی از ویتامین‌های گروه B و یک ویتامین محلول در آب است که در بدن به دو شکل نیکوتینیک اسید و نیکوتینامید وجود دارد و هر دو به عنوان کوفاکتورهای آنزیمی در تولید انرژی نقش دارند.
نیکوتینیک اسید و نیکوتینامید در بدن به یکدیگر تبدیل می‌شوند و هر دو فعالیت بیولوژیکی نیاسین را دارند. نیکوتینیک اسید به عنوان مکمل غذایی برای کاهش کلسترول خون و پیشگیری از بیماری قلبی مصرف می‌شود و نیکوتینامید به عنوان مکمل غذایی در درمان و پیشگیری از کمبود نیاسین، بهبود سلامت پوست، مو و ناخن و افزایش سیستم ایمنی بدن نقش دارد. (از محصولات مکمل پوست و مو داروخانه دیدن نمایید.)
نیاسین به عنوان ماده مغذی در بسیاری از مواد غذایی از جمله گوشت‌ها، سبزیجات و لبنیات یافت می‌شود و نیاز روزانه به این ویتامین با توجه به به سن، جنس، وضعیت سلامتی و عوامل دیگر متقاوت خواهد بود. به‌طورکلی نیاز روزانه بزرگسالان به نیاسین ۱۶ میلی‌گرم برای مردان و ۱۴ میلی‌گرم برای زنان است. 

اگر درمورد ویتامین b اطلاعات ندارید مقاله ویتامین B چیست را مطالعه کنید

مکانسیم اثر Niacin چیست؟

نیاسین به عنوان کوفاکتور آنزیم‌های NAD و NADP در بدن عمل می‌کند. این آنزیم‌ها در فرآیندهای متابولیکی مانند تولید انرژی، تنظیم اکسیداسیون و کاهش، ترمیم DNA، تنظیم ژنی و آپوپتوز (برنامه‌ریزی مرگ سلولی) نقش دارند. 
نیاسین همچنین در تولید هورمون‌های استروئیدی مانند استروژن، پروژسترون، تستوسترون و کورتیزول نیز مشارکت می‌کند و با افزایش سطح HDL (کلسترول خوب) و کاهش سطح LDL (کلسترول بد) و تری‌گلیسرید خون، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد. 
در ادامه فواید و عوارض نیاسین را بیشتر خواهیم شناخت.

فواید نیاسین چیست؟

نیاسین به عنوان مکمل غذایی می‌تواند در درمان و پیشگیری از برخی از بیماری‌ها و اختلالات سلامتی مفید باشد. در زیر به مهم‌ترین فواید این ویتامین اشاره می‌کنیم.

1. کاهش سطح LDL (کلسترول بد) 

یکی از مهم‌ترین فواید نیاسین برای سلامت قلب و عروق، کاهش سطح کلسترول بد یا LDL است. کلسترول بد می‌تواند باعث ایجاد رسوب در رگ‌های خونی شده و خطر ایسکمی قلبی، سکته مغزی و انسداد عروق را افزایش دهد. 
نیاسین با افزایش فعالیت یک آنزیم به نام لیپاز، باعث کاهش تولید کلسترول بد در کبد می‌شود. همچنین نیاسین با افزایش سطح یک پروتئین خاص (آپولیپوپروتئین A-I) که یکی از مؤلفه‌های کلسترول خوب است، باعث انتقال کلسترول بد از رگ‌ها به کبد می‌شود. در نتیجه نیاسین می‌تواند به پاکسازی رگ‌ها از کلسترول بد کمک کند .

2. افزایش سطح HDL (کلسترول خوب)

یکی دیگر از فواید نیاسین نیاسین علاوه بر کاهش کلسترول بد این است که می‌تواند سطح کلسترول خوب را نیز افزایش دهد. کلسترول خوب نقش محافظتی برای قلب و عروق دارد و می‌تواند کلسترول بد را از رگ‌ها به کبد منتقل کند. نیاسین با افزایش تولید آپولیپوپروتئین A-I، باعث افزایش سطح HDL می‌شود. همچنین نیاسین با کاهش فعالیت یک آنزیم به نام CETP که مسئول انتقال کلسترول خوب به کلسترول بد است، باعث حفظ سطح HDL می‌شود.

3. کاهش تری گلیسیرید

تری گلیسیرید یک نوع چربی است که در خون وجود دارد و می‌تواند باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی شود و نیاسین می‌تواند سطح این چربی را کاهش دهد. نیاسین با کاهش فعالیت یک آنزیم که مسئول تجزیه چربی‌های ذخیره شده در بافت‌هاست، باعث کاهش تولید تری گلیسیرید در کبد می‌شود. همچنین با افزایش فعالیت یک آنزیم دیگر که مسئول تجزیه تری گلیسیرید در خون است، سطح این چربی را پایین می‌آورد. 

4. افزایش سلامت قلب و عروق

در پاسخ به فواید نیاسین چیست باید به اثر آن بر پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی نیز اشاره کنیم. نیاسین می‌تواند با افزایش گردش خون و انبساط عروق، به افزایش سلامت قلب و عروق کمک کند و با کاهش التهاب و اکسیداسیون در دیواره‌های عروق، از رسوب چربی و انسداد عروق پیشگیری کند. 
نیاسین همچنین می‌تواند با افزایش ترشح نیتریک اکسید، در انبساط عروق و کاهش فشار خون نقش داشته باشد. این ویتامین به عنوان یکی از مواد موثر در درمان انژین صدری (درد قفسه سینه ناشی از کاهش خونرسانی به قلب) شناخته شده و می‌تواند در کنار داروهای دیگر مانند نیترات‌ها مصرف شود. البته باید توجه داشت که مصرف نیاسین برای افزایش سلامت قلب و عروق باید تحت نظر پزشک و با دوز مناسب انجام شود تا درگیر عوارض نیاسین نشوید. 

5. بهبود عملکرد مغز

نیاسین برای سلامت مغز و عصب نیز مفید است و با افزایش تولید NAD و SIRT1، باعث افزایش سلامت و عمر سلول‌های مغزی می‌شود. همچنین نیاسین با افزایش تولید یک ماده که یک عامل رشد عصبی است، باعث افزایش رشد و اتصال سلول‌های مغزی می‌شود. در نتیجه نیاسین می‌تواند به افزایش حافظه، یادگیری، تمرکز و خلاقیت کمک کند.

6. رمان دیابت نوع یک

دیابت نوع یک یک بیماری خودایمنی است که باعث کاهش تولید انسولین در کبد می‌شود. انسولین یک هورمون است که برای کنترل سطح گلوکز در خون ضروری است. در این شرایط نقش Niacin چیست؟
نیاسین با افزایش تولید یک ماده به نام NAD که یک کوفاکتور برای تولید انرژی از گلوکز است، باعث افزایش حساسیت به انسولین می‌شود. همچنین با افزایش تولید یک ماده به نام SIRT1 که یک پروتئین ضدپیری است، از سلول‌های تولیدکننده انسولین در کبد محافظت می‌کند. در نتیجه این ویتامین می‌تواند به افزایش تولید و عملکرد انسولین کمک کند و در درمان دیابت نوع یک نقش داشته باشد.

7. درمان و پیشگیری از علائم کمبود نیاسین

در نهایت در پاسخ به فواید نیاسین چیست، باید به نقش این ویتامین در جلوگیری از علائم کمبود آن در بدن اشاره کنیم. کمبود نیاسین می‌تواند منجر به بیماری پلی‌گرا شود که علائمی مانند پوست خشک و ترک‌خورده، اسهال، افسردگی، ضعف عمومی، بی‌اشتهایی، سوزش دهان و زبان، التهاب لثه و تورم غده‌های آبسه دارد. 
مصرف مکمل نیاسین می‌تواند در جبران کمبود نیاسین و رفع علائم پلی‌گرا موثر باشد. البته باید توجه داشت که مصرف بیش از حد نیاسین نیز می‌تواند ضرر داشته باشد که در ادامه با عوارض نیاسین آشنا خواهیم شد.

نحوه مصرف نیاسین

اگر می‌پرسید اشکال موجود Niacin چیست باید گفت می‌توانید این ویتامین را به صورت قرص، کپسول، پودر، مایع و تزریقی در بازار خریداری کنید. نیاسین می‌تواند به صورت مکمل غذایی یا به عنوان بخشی از داروهای ترکیبی مصرف شود. مکمل‌های حاوی نیاسین معمولا با غذا یا بعد از غذا مصرف می‌شوند تا از ایجاد سوء هاضمه و تهوع جلوگیری شود. 
دوز مصرف نیاسین چیست؟ در شرایط کمبود این ویتامین در بدن بین ۵ تا ۲۰ میلی‌گرم در روز است. برای کاهش کلسترول خون نیز باید نیاسین بین ۱۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز مصرف شود. البته باید توجه داشت که دوز مصرف نیاسین باید تحت نظر پزشک و با توجه به نتایج آزمایشات خون تعیین شود. همچنین باید نیاسین با افزایش تدریجی دوز مصرف شود تا از ایجاد عوارض جانبی جلوگیری شود.
در جدول زیر دوز مصرف نیاسین برای گروه‌های سنی مختلف آورده شده است.

عوارض نیاسین چیست؟

نیاسین در صورت مصرف با دوز مناسب و تحت نظر پزشک معمولا ایمن و بدون عارضه است. اما در صورت مصرف با دوز بالا و بدون توجه به توصیه‌های پزشکی، می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی را ایجاد کند. برخی از این عوارض عبارتند از:

• سوء هاضمه، تهوع، استفراغ و اسهال
• کبودی، خونریزی و کاهش تعداد پلاکت‌های خون
• آسیب کبدی
• درد مفاصل
• زخم‌های دهانی یا زبانی
• ظاهر شدن پلاک‌های سفید در دهان یا روی زبان
• خارش یا ترشح واژن

توجه داشته باشید که مصرف این ویتامین در برخی شرایط باید با احتیاط و با توصیه پزشک انجام شود. این شرایط عبارتند از بیماری‌های کبدی، نقرس، زخم‌های گوارشی و خونریزی‌های شریانی.

جمع‌ بندی

در این بخش دیدیم فواید و عوارض نیاسین چیست و این ویتامین چه نقشی در بدن دارد. نیاسین یا ویتامین B3 به عنوان از ویتامین‌های محلول در آب برای انجام فرآیندهای متابولیکی ضروری است و می‌تواند در درمان و پیشگیری از کمبود نیاسین، کاهش کلسترول خون، افزایش سلامت قلب و عروق، کنترل قند خون و بهبود عملکرد مغز و اعصاب مفید باشد. اما مصرف نیاسین باید تحت نظر پزشک و با دوز مناسب انجام شود تا دچار عوارض جانبی مصرف این ویتامین نشوید. 
حالا که می‌دانید کاربرد Niacin چیست، می‌توانید انواع مکمل‌های حاوی این ویتامین را از داروخانه روشا با تضمین کیفیت سفارش دهید. اگر نیاز به مشاوره دارید، پزشکان داروساز ما پاسخگوی تمام سوالات شما خواهند بود.