مکمل دارویی چیست؟ تفاوت مکمل دارویی و غذایی
مکمل دارویی چیست؟ و چه تفاوتی با مکمل غذایی دارد؟احتمالا این سوال ذهن شما را هم به خود مشغول کرده باشد.
مکمل‌ها ترکیباتی هستند که به منظور افزایش سطح یک یا چند ماده مغذی در بدن مصرف می‌شوند. مکمل‌ها می‌توانند به صورت قرص، کپسول، پودر، مایع، ژل، یا حتی غذا باشند و شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب، مکمل آمینواسیدها، آنزیم‌ها و... می‌شوند. این ترکیبات معمولا برای جبران کمبودهای غذایی، افزایش سلامتی، کاهش خطر بیماری‌ها یا بهبود عملکرد ورزشی استفاده می‌شوند.
مکمل‌ها را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: مکمل دارویی و مکمل غذایی. این دو دسته از نظر ترکیب، اثر، کاربرد و نحوه مصرف، تفاوت‌های مهمی دارند. در این مقاله به بررسی تفاوت مکمل دارویی و غذایی و نکاتی برای انتخاب و استفاده از آنها می‌پردازیم. همراه ما باشید.
مکمل دارویی چیست؟
مکمل دارویی، مکملی دارای ماده فعال دارویی است که برای درمان، پیشگیری، تشخیص، یا تسکین یک بیماری یا اختلال مورد استفاده قرار می‌گیرد. مکمل دارویی می‌تواند شامل مواد دارویی مصنوعی یا طبیعی باشد. مثال‌هایی از مکملهای دارویی عبارتند از:
- مکملهای حاوی آسپرین: ماده فعال دارویی آسپرین، اسیداستیل‌سالیسیلیک است که برای کاهش التهاب، درد، تب، و لخته شدن خون مصرف می‌شود.
- مکملهای حاوی ملاتونین: ماده فعال دارویی در این مکمل‌ها یک هورمون است که توسط غده پینه‌آل تولید می‌شود و در تنظیم ساعت بیولوژیکی و بهبود خواب نقش دارد.
- مکملهای حاوی گلوکزامین: ماده فعال دارویی در این مکمل‌ها، گلوکزامین است. این ماده طبیعی در ساختمان استخوان و مفاصل نقش دارد و برای درمان آرتروز و کاهش التهاب و درد مفاصل مصرف می‌شود.
مکمل دارویی باید تحت نظارت و تایید سازمان‌های سلامتی مانند سازمان غذا و دارو، مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفته و سپس عرضه شوند. این مکمل‌ها باید اثبات کنند که اثرات درمانی مطلوبی دارند و خطرات و عوارض جانبی آنها ناچیز است.
مکملهای دارویی معمولا با نسخه پزشک یا توصیه داروساز مصرف می‌شوند و دوز، مدت زمان و شرایط مصرف آن باید رعایت شود.
بیشتر بخوانید"بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین ها چه زمانی است؟"
مکمل غذایی چیست؟
حال که متوجه شدید مکمل دارویی چیست به سراغ مکمل غذایی می‌رویم. این مکمل‌ها دارای ماده یا مواد مغذی هستند که در افزایش میزان یک یا چند ماده مغذی در بدن نقش دارند. مکمل غذایی می‌تواند شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب، آمینواسیدها، آنزیم‌ها، آنتی اکسیدان ها یا مواد دیگری باشد. مثال‌هایی از مکملهای غذایی عبارتند از:
- مکمل ویتامین C: مکمل ویتامین C شامل اسیدآسکوربیک است که یک ویتامین ضروری برای سلامتی پوست، مو، لثه، ترمیم زخم‌ها و تقویت سیستم ایمنی است.
- مکمل زینک: زینک یک ماده معدنی است که برای سلامتی سلول‌ها، ترمیم زخم‌ها، رشد، تولید هورمون و سیستم ایمنی ضروری است.
- مکمل امگا 3: این مکمل شامل اسیدهای چرب امگا 3 است که برای سلامتی قلب، مغز، چشم و مفاصل مفید خواهد بود.
مکملهای غذایی همچون مکملهای دارویی باید تحت نظارت و تایید سازمان‌های مسئول سلامت تولید و عرضه شوند. این مکمل‌ها باید ایمن و مطابق با استانداردهای کیفیتی بوده و غذایی نباید ادعا کنند که برای درمان، پیشگیری، تشخیص یا تسکین یک بیماری یا اختلال موثر هستند.
مکمل غذایی می‌تواند با یا بدون نسخه پزشک مصرف شود و دوز، مدت زمان و شرایط مصرف آن با توجه به نیازها و اهداف فرد تعیین می‌شود.
تفاوت مکمل دارویی و غذایی
تا اینجا فهمیدیم منظور از مکمل غذایی و مکمل دارویی چیست و هر کدام، چه کاربردی دارند. در این بخش می‌خواهیم تفاوت‌های این دو نوع مکمل را عمیق‌تر بررسی کنیم. مکمل دارویی و غذایی در چندین جنبه با هم تفاوت دارند. این تفاوت‌ها عبارتند از:
هدف از مصرف مکمل
مکمل دارویی به منظور تامین نیازهای بدن به مواد مغذی خاص که از طریق غذا کافی نیست، مصرف می‌شود. مکمل دارویی می‌تواند به بهبود سلامت کلی، پیشگیری از کمبودها، تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب، افزایش انرژی، بهبود خلق‌وخو، ارتقای سلامت مغز، قلب، استخوان، مفاصل، چشم، پوست، مو و ناخن و یا درمان برخی اختلالات کمک کند.
مکمل غذایی به منظور افزایش مقدار یا کیفیت مواد غذایی در رژیم غذایی مصرف می‌شود. مکمل غذایی معمولا در افزایش یا کاهش وزن، افزایش عضله، کاهش چربی، افزایش استقامت، بهبود توانایی ورزشی، ارتقای سلامت روده و... موثر است.
میزان مصرف مکمل ها
تفاوت مکمل دارویی و غذایی را می‌توان در دوز مصرفی آنها نیز مشاهده کرد. مکمل دارویی باید با دقت و طبق توصیه پزشک یا متخصص تغذیه مصرف شود؛ زیرا می‌تواند دارای عوارض جانبی، تداخلات دارویی و یا مسمومیت در اثر مصرف بیش از حد باشد. مکمل دارویی باید به عنوان یک مکمل، و نه یک جایگزین برای غذا در نظر گرفته شود. مکمل غذایی می‌تواند با انعطاف‌پذیری بیشتری مصرف شود. مکملهای غذایی معمولاً دارای عوارض جانبی، تداخلات دارویی و احتمال مسمومیت کمتری هستند.
جدول زیر خلاصه‌ای از تفاوت این دو مکمل را نشان می‌دهد:
| مکمل دارویی | مکمل غذایی |
| دارای ماده فعال دارویی است. | دارای ماده مغذی است. |
| برای درمان، پیشگیری، تشخیص یا تسکین یک بیماری یا اختلال استفاده می‌شود. | برای افزایش میزان یک یا چند ماده مغذی در بدن استفاده می‌شود. |
| باید با نسخه پزشک یا توصیه داروساز مصرف شود و دوز، مدت زمان و شرایط مصرف آن باید رعایت شود. | می‌تواند با یا بدون نسخه پزشک یا توصیه داروساز مصرف شود و دوز، مدت زمان و شرایط مصرف آن باید با توجه به نیازها و هدف‌های فرد تعیین شود. |
| باید با برچسب دارویی کامل و دقیق همراه باشد که شامل نام، ترکیب، اثر، دوز، عوارض جانبی، هشدارها، و موارد مصرف و عدم مصرف است. | باید با برچسب غذایی کامل و دقیق همراه باشد که شامل نام، ترکیب، مقدار، ارزش غذایی، ادعاهای سلامتی، هشدارها، و موارد مصرف و عدم مصرف است. |
نکات مهم پیش از مصرف مکمل دارویی و غذایی
دوز و نحوه مصرف مکمل‌ها بستگی به نوع، اثر و هدف مصرف آنها دارد. اگر می‌پرسید نکات لازم برای مصرف مکمل غذایی و مکمل دارویی چیست، باید بگوییم برخی از نکات کلی برای مصرف مکمل‌ها را در زیر برایتان لیست کردیم:
- قبل از مصرف هر نوع مکملی، با پزشک یا داروساز مشورت کنید و از ایمنی، اثر، دوز، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و موارد مصرف و عدم مصرف آن مطلع شوید.
- برچسب مکمل را به دقت بخوانید و دستورالعمل‌های مصرف آن را رعایت کنید. از مصرف بیش از حد یا کمتر از حد خودداری کنید.
- مکمل را با غذا یا آب مصرف کنید، مگر اینکه دستور دیگری داده شده باشد. از مصرف مکمل با نوشیدنی‌های گازدار، الکلی یا حاوی کافئین خودداری کنید.
- مکمل را در جای خشک، خنک و تاریک و دور از دسترس کودکان نگه دارید. از مصرف مکمل منقضی شده یا دچار تغییر رنگ و تغییر بو، پرهیز کنید.
- از مصرف همزمان چندین نوع مکمل بدون مشورت با پزشک یا داروساز خودداری کنید. برخی از مکمل‌ها ممکن است با هم تداخل داشته و اثرات مضری بر بدن داشته باشند.
- از مصرف مکمل به عنوان جایگزین غذا پرهیز کنید. مکمل‌ها نمی‌توانند تمام نیازهای غذایی بدن را برآورده کنند و باید با یک رژیم غذایی متعادل و متنوع همراه باشند.
کدام مکمل برای من بهتر است؟
حال که متوجه شدید کاربرد و تفاوت مکمل غذایی و مکمل دارویی چیست، احتمالا این سوال در ذهن‌تان نقش ببندد که کدام مکمل، انتخاب بهتری برای شماست. برای انتخاب بهترین مکمل برای نیازهایتان، باید چندین عامل را در نظر بگیرید. این عوامل عبارتند از:
- هدف از مصرف مکمل
اولین قدم برای انتخاب مکمل، تعیین هدف شما از مصرف مکمل است. شما باید بدانید که چه چیزی می‌خواهید از مکمل به دست آورید.
آیا می‌خواهید سلامت کلی خود را بهبود بخشید یا می‌خواهید از بیماری‌ها پیشگیری کنید؟ آیا می‌خواهید عملکرد بدن خود را افزایش دهید یا قصد دارید وزن خود را تغییر دهید؟ آیا می‌خواهید سلامت یک عضو خاص را حفظ یا بهبود بخشید؟
پاسخ به این سوالات می‌تواند به شما کمک کند که مکمل مناسب برای هدف خود را پیدا کنید.
- نیازهای بدنی
دومین قدم برای انتخاب مکمل، بررسی نیازهای بدنتان به مواد مغذی است. باید بدانید که بدن شما نسبت به کدام مواد مغذی کمبود دارد یا به کدام ماده، نیاز بیشتری دارد. برای این کار می‌توانید از آزمایش‌های خون، مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه، بررسی علائم کمبود مواد مغذی و یا استفاده از نرم‌افزارهای تحلیل رژیم غذایی بهره ببرید. این کار به شما کمک می‌کند تا مکملی را انتخاب کنید که بتواند نیازهای بدن شما را تامین کند.
- کیفیت و ایمنی مکمل
سومین قدم، اطمینان از کیفیت و ایمنی مکمل است. باید بررسی کنید که برند مکمل غذایی و مکمل دارویی چیست و محصول انتخابی تان چه ویژگی هایی دارد.
مکمل انتخابی شما از لحاظ ترکیبات، خلوص، قابل جذب بودن، مقدار مواد مغذی، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و یا مسمومیت، باید مطابق با استانداردهای بهداشتی و دارویی باشد.
برای بررسی این موضوع می‌توانید از برچسب مکمل، گواهی نامه های کیفیت، نظرات کاربران، مقالات علمی و یا مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه استفاده کنید. با این کار مکملی را انتخاب می‌کنید که برای بدن شما مفید و بدون خطر است.
- سن، جنس و وضعیت سلامتی
در نهایت لازم است شرایط سنی و جنس خود را نیز برای انتخاب مکمل در نظر داشته باشید. برای مثال اگر شما در دوران بارداری یا شیردهی هستید، مکمل فولیک اسید می‌تواند برایتان مناسب باشد. اما اگر شما مردی با سن بیشتر از 50 سال هستید، مکمل سلنیوم ممکن است برای شما مناسب باشد.
جمع بندی
مکمل دارویی و مکمل غذایی دو نوع مکمل هستند که برای افزایش سطح سلامت و بهبود عملکرد بدن مصرف می‌شوند. مکمل دارویی برای درمان، پیشگیری، تشخیص یا تسکین یک بیماری یا اختلال مورد استفاده قرار می‌گیرد و باید تحت نظارت و تایید سازمان‌های مسئول سلامتی مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفته باشد. درحالی‌که مکمل غذایی برای افزایش میزان یک یا چند ماده مغذی در بدن مصرف می‌شود و برای استفاده از آن، انعطاف بیشتری وجود دارد.
این مکمل‌ها تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند؛ از جمله هدف مصرف، محتوای مواد مغذی، میزان مصرف و نظارت و کنترل. در این بخش دیدیم کاربرد مکمل غذایی و مکمل دارویی چیست و با تفاوت مکمل دارویی و مکمل غذایی آشنا شدیم.
برای انتخاب بهترین مکمل، هر فرد بسته به نیازها و اهداف مصرف، سن، جنسیت، وضعیت سلامتی و کیفیت و ایمنی مکمل، می‌تواند بهترین انتخاب را داشته باشد. فراموش نکنید که قبل از مصرف هر نوع مکملی، با پزشک یا داروساز مشورت کنید و برچسب مکمل را به دقت بخوانید تا دستورالعمل‌های مصرف آن را رعایت کنید.می‌توانید انواع مکمل دارویی را به صورت حضوری و آنلاین از داروخانه روشا تهیه کنید.
