تغذیه زمان بارداری یکی از مهمترین فاکتورهای لازم برای حفظ سلامت مادر و کودک است که همه بهخوبی از آن آگاه هستید. انواع ویتامینهای مفید و ضروری، آمینواسیدها، کلسیم و سایر مواد معدنی و املاح در طی ۹ ماه بارداری از طریق تغذیه مناسب و اصولی مادر به جنین رسیده و باعث رشد کامل او میشود. در کنار این موارد توجه به نکاتی مثل دوری از استرس، غصه و اندوه، حفظ آرامش روان، انجام تمرینات ورزشی سبک و تحرک به دوران بارداری سالم و البته حفظ سلامت مادر و جنین منجر میشود.
یکی از مهمترین ویتامینها و موادی که باید در طول دوران بارداری بهاندازه کافی به مادر برسد، ویتامین سی و زینک است. بسیاری از ما ویتامین C و زینک را برای حفظ سلامت مو، پوست، ناخن و البته افزایش سیستم ایمنی بدن مصرف میکنیم اما ماجرای دوران بارداری کاملاً متفاوت است؛ زیرا این مواد مغذی برای حفظ سلامت و سیستم ایمنی مادر ضروری است و کمک میکند تا کودک نیز در سلامت کامل رشد کند.
اهمیت تغذیه در دوران بارداری!
تغذیه مادران باردار زمانی کامل است که هم سلامت او را تأمین کرده و هم مواد مغذی لازم و ضروری را به کودک برساند. میدانید که تمام تغذیه جنین وابسته به مادر است و به همین خاطر در طول ۹ ماه بارداری مصرف میزان قابلقبولی از پروتئین، کربوهیدرات و چربیهای مفید و ضروری را نباید فراموش کنید. درعینحال ویتامینهای ضروری و مواد معدنی لازم را نیز باید از طریق تغذیه یا مصرف مکمل در برنامه قرار دهید.
بر اساس اعلام رسمی سازمان غذا و دارو، مصرف چیزی در حدود 30 ویتامین و مواد معدنی مختلف برای حفظ سلامت لازم است که در کنار این میزان مصرف، زنان باردار باید مقادیری بالایی از مصرف آهن و فولیک نیز داشته باشند. همچنین مصرف کلسیم، ویتامین D و پتاسیم در طول این 9 ماه نیز ضروری است. طبق اعلام رسمی این سازمان باتوجهبه اینکه بیشتر مردم تغذیه سالمی ندارند، زنان باردار یا زنانی که قصد باردار شدن دارند، باید از کافی بودن میزان ذخیره ویتامینها و مواد معدنی در بدنشان مطمئن باشند.
نگاهی به اهمیت مصرف ویتامین سی و زینک در دوران بارداری
درست است که تا اینجا گفتیم مصرف انواع ویتامینها و مواد معدنی برای مادران باردار ضروری است اما بهصورت اختصاصی در ادامه میخواهیم به مکمل ویتامین C و زینک اشاره کنیم که در علم تغذیه بهعنوان اسکروبیک اسید شناخته میشوند و تأثیر بسیاری در حفظ سلامت، تأمین ایمنی و رشد کودک دارند.
مصرف ویتامین سی در بارداری
بر اساس نظریه مؤسسه ملی سلامت هر انسان بالغ در طول روز باید 75 میلیگرم ویتامین سی مصرف کند که این مقدار برای زنان باردار 85 میلیگرم است. تحقیق دیگری هم که در مرکز بیماریهای مربوط به سلامت برگزار شد نیز نشان داد زنان بارداری که از چاقی مفرط و اضافهوزن رنج میبرند، برای رسیدن به وزن نرمال و کاهش وزن به میزان بیشتری ویتامین سی نیاز دارند. در ضمن، درصورتیکه زنی باردار باشد و مکمل آهن مصرف کند، باید تحتنظر پزشک میزان بیشتری از 85 میلیگرم ویتامین سی مصرف کند.
ویتامین سی مزایای بسیار زیادی برای زنان باردار دارد. مصرف کافی و بهاندازه این ویتامین:
-
- در بدن نقش آنتیاکسیدان دارند
- برای جذب آهن موجود در میوه و گیاه لازم است
- مانع از بیماریهای خودایمنی میشود
- از عملکرد سیستم ایمنی بدن دفاع میکند
- در برابر رادیکالهای آزاد، از سلولهای بدن محافظت میکند
با این حساب دیگر جای شکی باقی نمیماند که زنان باردار برای حفظ سلامت خود و فرزندانشان به مصرف میزان قابلقبولی ویتامین سی نیاز دارند. در ضمن اگر شما گیاهخوار یا وگن هستید، باید خیلی بیشتر از سایر مادران مراقب میزان مصرف ویتامین سی باشید تا آهن بیشتری از مسیر تغذیه جذب بدن شده و به فرزندتان برسد.
خوشبختانه ویتامین سی از طریق مصرف بسیاری از سبزیجات و میوههای تازه به بدن میرسد. کیوی، بروکلی، کلم، سیبزمینی و فلفل سرشار از ویتامین سی است و اگر شما در طول روزانه از این منابع گیاهی حداقل 5 مورد را مصرف کنید، بهاندازه کافی ویتامین سی به بدن شما رسیده است.
میزان مصرف زینک برای مادران باردار
متأسفانه سازمان جهانی بهداشت WHO بارها اعلام کرده که چیزی در حدود 80% از زنان بهاندازه کافی زینک مصرف نمیکنند.
به طور معمول زنان روزانه به 8 میلیگرم زینک نیاز دارند که این عدد برای زنان باردار 11 میلیگرم است. البته مادرانی که بعد از زایمان بابت شیردادن به فرزند مشکل دارند و با کمبود شیر مواجه هستند، باید تحتنظر پزشک زینک بیشتری مصرف کنند. مصرف زینک برای مادران باردار فقط یک توصیه ساده نیست بلکه باید در طول بارداری و بعد از زایمان هم جدی گرفته شود، زیرا مصرف مداوم زینک تأثیر به سزایی در سلامت کودک دارد. از مهمترین مزایای مصرف زینک در طول 9 بارداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
- مصرف زینک مانع از بیماریهای قلبی - عروقی کودک میشود
- برای تقویت قوای 5گانه بهخصوص حس چشایی و بویایی لازم است.
- از ترکیبات پروتئینی (synthesis در معنای میکس و کمپاین و کمپویند، بهصورت تخصصی پزشکی نمیدونم چی میشه گذاشت) و ساختار DNA کودک محافظت میکند
- در طول دوران بارداری در رشد کودک مؤثر است
- از سیستم ایمنی محافظت میکند
- در بهبود سریع زخم مؤثر است
مکمل زینک هم مانند ویتامین سی در بسیاری از مواد غذایی پیدا میشود. غذاهای دریایی مانند لابستر (خرچنگ)، صدف، محصولات گوشتی، خوک و مرغ سرشار از زینک هستند، البته اگر گیاهخوار یا وگن هستید خیالتان راحت باشد زیرا زینک در محصولات گیاهی هم بهوفور یافت میشود. انواع غلات، کدوحلوایی و دانهها، غلات صبحانه و … سرشار از زینک هستند که مادران گیاهخوار باردار با اطمینان میتوانند سراغ آنها بروند.
درصورتیکه زینک به اندازه کافی به بدن شما برسد، سلامت کودک و البته خودتان حفظ خواهد شد. درعینحال مصرف این دو محدودیتهایی هم دارد و مانند هر ویتامین دیگری نباید در مصرف زینک و ویتامین سی زیادهروی کنید.
محدودیت در مصرف ویتامین سی و زینک!
محدودیت مصرف زینک بهصورت روزانه کمتر از 40 میلیگرم است و مصرف بیش از حد آن موجب اختلالاتی مانند حالت تهوع، استفراغ، افزایش اشتها میشود و میتواند مشکلات سلامتی بیشتری نیز همراه داشته باشد. از طرف دیگر این میزان مصرف غیرعادی بهشدت ذخیره آهن و مس بدن را تحتتأثیر قرار داده و برای سیستم ایمنی بسیار مضر است.
مصرف ویتامین سی هم محدودیت دارد و نباید از 2000 میلیگرم در روز بیشتر شود زیرا هم گوارش آن سخت شده و هم میزان اسکروبیک اسید در بدن را افزایش میدهد.
تغذیه سالم و همراهی پزشک متخصص را جدی بگیرید!
تا اینجا با ضرورت مصرف ویتامین سی و سینک برای زنان باردار و مزایای آن آشنا شدیم. درعینحال باید به این مهم هم توجه داشت که مصرف این دو باید همراه با رعایت محدودیت باشد زیرا میتواند در صورت مصرف بیش از حد منجر به صدمات بسیاری شده و سیستم ایمنی و حتی عملکرد گوارش را بهشدت تحتتأثیر قرار دهد. به همین خاطر شاید بهترین پیشنهاد این باشد که بههیچوجه خودسرانه و تا پیش از مشورت با پزشک، هیچگونه مولتی ویتامین و مینرال مصرف نکرده و حتماً بعد از مشورت با متخصص برنامه غذایی خود را تغیر دهید.