نگاهی به چرایی بالا بودن ریسک حملۀ قلبی در زنان باردار و پس از آن!

خبری خوبی نیست که بدانیم با وجود پیشرفت‌های بیشمار علمی همچنان آمار حملۀ قلبی در زنان در طی دوران بارداری و پس از آن رو به افزایش است. بنا به مطالعه‌ای که مربوط به دانشکدۀ پزشکی دانشگاه نیویورک است خطر حملۀ قلبی در زنان باردار در حد فاصل سال‌های 2002 تا 2014 چیزی قریب به 25 درصد روبه‌رشد بوده‌است.

تیمی از محققان بعد از ثبت آمار زنان باردار، زایمان‌ها و بررسی وضعیت قلبی آن‌ها در نهایت دریافتند که آمار حملات قلبی در حینم زایمان 1061 عدد بوده‌است. از این تعداد 922 مورد پیش از تولد کودکشان دچار عارضۀ قلبی شده و در بیمارستان بستری شده‌اند و 20390 مورد دیگر در دوران نقاهت پس از زایمان در فاصلۀ دوماه بعد از زایمان رخ داده‌است.

این آمار همچنین گواه این بود که میزان حملۀ قلبی به ازای هر 100000 بارداری 7.1 در سال 2002 به 9.5 در 2014 روبه‌رشد بوده‌است. رشدی که سبب خوشحالی نخواهد بود.

بنا به گزارش هلث‌لاین که به نقل از نویسندۀ اصلی مطالعۀ فوق آمده: علاوه بر آمار گفته‌شده، از هر 20 زنی که در طی دوران بارداری خویش عارضۀ قلبی را تجربه کرده و در بیمارستان بستری شده است حداقل یک نفر جان خود را از دست داده‌است. به طور کلی این نوع از عارضه‌های قلبی در زنان جوان بسیار محدودتر از زنان در سنین بالاست؛ اما در نهایت دوران بارداری و بلافاصله پس از زایمان برای زنان دوره‌ای بسیار آسیب‌پذیر محسوب می‌شود که احتمال بروز عارضۀ قلبی در ایشان بالاست. واقعیت این است که علی‌رغم پیشرفت‌های شگرفتی در حوزۀ قلب و عروق صورت گرفته، این افزایش چشمگیر غارضه‌های قلبی در زنان باردار جای تامل بسیار دارد.

همچنین بر اساس آنچه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا اذعان می‌کند  پس از بیماری سرطان، بیماری قلبی در دومین جایگاه عاملین مرگ در جهان محسوب می‌شود.کلسترول بالا، فشار خون بالا و سیگار عوامل خطر اصلی حمله قلبی هستند و 47 درصد آمریکایی‌ها حداقل یک عامل خطر دارند. (کاش آمار قابل استناد مربوط به کشورمان ایران را هم در دست داشتیم.)

به چه دلیل زنان باردار بیشتر در معرض حملۀ قلبی قرار می‌گیرند؟!

از دلایلی که می‌توان برای افزایش نرخ ایست قلبی در زنان باردار برشمرد و اتفاقا محققان دانشگاه نیویورک هم بر آن صحه می‌گذارند این مهم است که زنان در دهه‌های اخیر به دلایلی از جمله تلاش برای رسیدن به برابری جنسیتی و شایسته‌سالاری در مسیر شغلی دیگر خود را تنها در قالب مادر بودن و همسر بودن خلاصه نمی‌کنند و به همین دلیل تصمیم برای فرزند آوری یک اولویت نیست و به مراحل بعدی زندگی زنان دایورت می‌شود.

حتی بر اساس آمارهای موجود شاهد این هستیم که بروز حملات قلبی در زنان 35 تا 39 ساله بیش از زنان 20 ساله است. این یک واقعیت است که فارغ از بارداری هم، یک زن در اوایل چهل سالگی 10 برابر نسبت به زنی در ابتدای 20 سالگی بیشتر در معرض حملۀ قلبی قرار دارد. چرا تنگی نفس در اوایل بارداری رخ می دهد؟

هلث‌لاین نوشت: بارداری و زایمان اولین تست استرس متابولیک واقعی است و می تواند بیماری قلبی عروقی زمینه ای را آشکار کند. خانم‌های مسن‌تر – به‌ویژه آن‌هایی که فاکتورهای خطر دارند – ممکن است نه تنها با مسائلی مانند فشار خون بالا یا قندهای بالا آشکار شود، بلکه می‌تواند با یک حمله قلبی واقعی آشکار شود.

عوامل سبک زندگی همچنین ممکن است در افزایش نرخ چاقی و دیابت که از عوامل خطر شناخته شده برای حملات قلبی هستند، نقش داشته باشد. علاوه بر این کمبود ویتامین های بدن و مواد معدنی نیز این موضوع را چند برابر میکند. به همین خاطر استفاده از  مکمل های بارداری و شیردهی میتواند خطر حمله قلبی را کاهش دهد.

کمی قبل از این گفتیم که به واسطۀ تغییراتی که زنان در سبک زندگی سیاسی و اجتماعی خود ایجاد داده‌اند، بارداری به دهه‌های میانی زیست‌شان منتقل شده و دیگر یک الویت نیست و از همین رو احتما خطر حملات قلبی در بارداری رو به افزایش است؛ اما این نباید فرصتی به دست سواستفاده‌گران ستیز با حقوق زن بدهد. درواقع باید به این مهم توجه کنیم که ورود به عرصه‌های جدید حیات سیاسی و اجتماعی همواره می‌تواند همراه با مشکلات و چالش‌هایی باشد که بعد از وقوع باید برای حلشان چاره‌جویی کرد.

در همین مثال فوق به جای اینکه آمار خطر حمله قلبی در بارداری را با کاهش سن ازدواج و بارداری زودهنگام که نتیجۀ آن چیزی جز سرکوب نیمی از جامعه و خفقان خواهد بود، باید روی سبک زندگی افراد کار کرد. شواهد علمی نشان می‌دهد که بیماری قلبی 80 درصد از طریق مداخله در سبک زندگی قابل پیشگیری است. در طول بارداری و زایمان، اگرچه این خطر ممکن است برای برخی از زنان افزایش یابد، دلایل این اتفاق برای همه یکسان است. مدیریت عوامل خطر با حفظ یک سبک زندگی سالم بسیار مهم است.دانستن اعداد و ارقام خود و رسیدن آنها به هدف می تواند نجات بخش ترین استراتژی برای شما باشد نه تنها در دوران بارداری و زایمان، بلکه در طول زندگی.

خطر حملۀ قلبی در زنان باردار با پیش‌زمینۀ بیماری یا در زنان باردار سالم!

تحقیقات صورت گرفته تا به اینجا گواه این واقعیت است که زنان با ریسک فاکتورهای قلبی عروقی در معرض بالاترین عارضه‌های قلبی قرار دارند؛ اما این بدان معنا نیست که زنان سالم از این نظر هیچ تهدیدی نمی‌شوند.

حتی در طی مطالعه‌ای که به همین منظور صورت گرفت بنا به آمارهای ثبت شده در آن از بین افرادی که در طول بارداری یا بلافاصله پس از آن دچار حمله قلبی شده‌اند، اکثر زنان عوامل خطر بیماری قلبی را نداشتند.

اگرچه حملات قلبی در زنان جوان نادر تلقی می شود، اما نرخ نسبتاً بالای مرگ و میر علیرغم پیشرفت های پزشکی از جمله داروهای رقیق کننده خون و درمان هایی مانند استنت های پوشش داده شده با دارو ثابت مانده است. در میان زنانی که در طول بارداری یا بلافاصله پس از آن دچار حمله قلبی شدند، میزان مرگ و میر در بیمارستان 4.5 درصد بود، رقمی که به طرز شگفت‌آوری بالاست، با توجه به اینکه این جمعیت کم خطر از زنان جوان در سنین باروری است.

در دوران بارداری، حجم خون مادر، برون ده قلبی و ضربان قلب افزایش می یابد. شریان ها برای سازگاری با جنین در حال رشد منبسط می شوند و باید سالم باشند تا این گشاد شدن در صورت نیاز بارداری اتفاق بیفتد. عوامل خطر زمینه ای می‌توانند توانایی عروق برای گشاد شدن را مختل کنند. این، همراه با افزایش ضربان قلب، برون ده قلبی 40 تا 50 درصد بالاتر از حد طبیعی و اضافه وزن جنین، می تواند فشار بیشتری را در دوران بارداری به قلب وارد کند.

بنابر آنچه تا به این‌جا به آن پرداختیم لزوم آگاهی زنان پیش از اقدام به بارداری از خطراتی که امکان وقوعشان می‌رود حیاتی به‌نظر می‌رسد، حتی فراتر از آن بهتر است در همان سال‌های ابتدایی دوران جوانی تلاش خود را معطوف به تغییر سبک زندگی خود به سمت مسیری کنند که به واسطۀ کم‌تحرکی و رژیم‌های غذایی ناسالم میزان تهدیدهای حملۀ قلبی را افزایش ندهند. توصیه می‌شود هر زنی برای بارداری خود برنامه‌ریزی کند، حداقل شش ماه قبل از بارداری از ویتامین‌های دوران بارداری و مکمل‌های اسید فولیک استفاده کند، شاید چنین توصیه‌ای برای همۀ آحاد یک جامعه (در کشورمان ایران) با توجه به فقر شدید و روبه‌رشدی که با آن پنجه در پنجه افکنده‌ایم محقق نشود و خیلی ایده‌آل به‌نظر برسد، اما این موارد باید جزئی از بدیهی‌ترین حقوق شهروندی شهروندان یک جامعه باشد. ایده اصلی باید شناسایی هر عامل خطر برای بارداری آینده باشد، مانند سندرم متابولیک، دیابت، HTN [فشار خون بالا]، چاقی، سوءتغذیه، مصرف دخانیات یا مواد مخدر، و داروهای بالقوه تراتوژن [داروهایی که می‌توانند بر توسعه بیماری‌ها تأثیر بگذارند.]. درمان را می‌توان قبل از لقاح شروع و یا اصلاح کرد.

با این حال، حتی اگر زنی هیچ فاکتور خطری نداشته باشد، متخصصان می‌‌گویند که او همچنان باید اقدامات لازم را برای اطمینان از سالم ماندن قلب خود در دوران بارداری و پس از زایمان انجام دهد.

با توجه به اینکه از هر 3 زن یک زن با نوعی بیماری قلبی عروقی زندگی می کند و زنان تقریباً نیمی از مرگ و میرهای قلبی عروقی را تشکیل می دهند، بسیار مهم است که زنان در مراحل اولیه سلامت قلب خود را بر عهده بگیرند