پلی‌کیستیک تخمدان (PCOS) چگونه زیست زنان را ویران می‌کند؟!
مهناز، زن 27 سالهای است که سال‌هاست در پی یک زندگی عادی و شاداب، با چالش‌هایی طاقت‌فرسا دست و پنجه نرم می‌کند. از اوایل جوانی متوجه شده بود که وزنش به سرعت افزایش پیدا می‌کند؛ به طوری که حتی یک کاهش وزن کوچک هم برایش تبدیل به یک آرزو می‌شد. روزهایی وجود داشت که سرش به شدت درد می‌کرد و حس می‌کرد دنیایش تیره و تار شده است. عموما بی‌حوصله بود و اشتیاقی برای حضور در جمع دوستانش نداشت. کم کم حس می‌کرد که انگار، به عنوان یک زن افسرده در جمع دوستانش مورد قضاوت قرار می‌گیرد.
مهناز بیشتر و بیشتر در تنهایی غرق می‌شد و هر روز احساس می‌کرد که برای حفظ رابطه‌اش با یار بیشتر از گذشته باید تلاش کند. زندگی جنسی‌اش از شور و حرارت افتاده بود و علاوه بر اینکه رغبت چندانی به برقراری رابطه نداشت از طرفی هم هیرسوتیسم (رشد موی زائد) و آکنه‌های مزاحم باعث می‌شدند که اعتماد به نفسش را از دست بدهد و دلش نخواهد تن به معاشقه بدهد.
حتی بی‌خوابی و خلق و خوی ناپایدارش نیز بر رفتارهای او تأثیر می‌گذاشت و این چرخه معیوب او را به افسردگی نزدیک‌تر می‌کرد. از طرفی بی‌نظمی در سیکل ماهانه‌اش از دوران نوجوانی همراهش بود و همین موجب می‌شد خلق و خوی تنش‌زایی که ناشی از به هم ریختگی هورمون‌هاست برای مهناز محدود به دوران پیش از قائدگی نباشد. گاهی به طعنه از یار می‌شنید که تمام ایام سال مثل زنی که پریود باشد بی‌حوصله و زودرنج است و این از آستانۀ صبر یار خارج.
البته که یارِ مهناز برداشت اشتباهی از وضعیت زنان در دوران پریود داشت یا دست کم تعمیم خطایی انجام می‌داد؛ اما این موضوعی نبود که خود مهناز هم در رابطه با آن اطلاعات جامعی داشته باشد و فقط می‌دانست شنیدن این حرف‌ها از عزیزترین و نزدیک‌ترین فرد زندگی‌اش چه زخم عمیقی بر او وارد می‌کند.
از سیزده سالگی تا 27 سالگی دست کم ده بار نزد پزشکان متخصص زنان رفته بود و هربار با یک کیسه دارو برای مدتی پریودهایش منظم می‌شد اما این وضعیتی غیرثابت بود. بالاخره یک جایی صبرش تمام شد و تصمیم گرفت تمام تلاشش را برای شناخت وضعیت پیچیده‌ای که با آن درگیر است بگذارد.
با خود اینگونه فکر می‌کرد که حتما برای معضل تخمدان پلی کیستیک پژوهش‌هایی صورت گرفته و راهکارهایی فراتر از خوردن یک قرص و اجبار موقت ریزش دیوارۀ رحم هم پیدا شده باشد. خوشبختانه حق با مهناز بود و مقالات متاآنالیز متعددی روی این معضل دنیای زنانه موجود بود که خواندن و تحلیل همۀ آنها اگرچه کاری وقت‌گیر و در بیشتر مواقع برای مهناز سخت بود اما ارزش پایان دادن به آن رنج کهنه را داشت.
دستاورد مهناز از پیگیری‌های مداومش در طی یک سال آشنایی وی با این نگاه بود که میتوان با تغییر شیوه زندگی‌اش و اتخاذ رویکردهایی جدید، به‌جای تکیه بر داروها و درمان‌های موقتی، زندگی‌اش را متحول کند. او با امید و انگیزه‌ای نو، تصمیم گرفت که به جای تسلیم شدن در مقابل مشکلات، راهی جدید برای رسیدن به یک زندگی شاد و سالم پیدا کند. با این آگاهی تازه، سفر درمانی‌اش را آغاز کرد. در این مقاله می‌خواهیم با یافته‌های مهناز در طی تحقیقاتش آشنا شویم. البته که در پایان تعداد محدودی از مقالاتی که مهناز در سفر مطالعاتی و تحقیقاتی‌اش به سراغ آنها رفته را به شما هم معرفی می‌کنیم تا بتوانید دست کم سرنخی برای مطالعات بیشتر خود داشته باشید.
شناخت پلی کیستیک تخمدان یک بار برای همیشه
پلی‌کیستیک تخمدان (PCOS) یک اختلال هورمونی است که نه تنها بر روی سیستم تولید مثل افراد تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند عوارض متعددی بر روی سلامتی کلی آنها داشته باشد. PCOS به عنوان یک اختلال متابولیک و اندوکرین تعریف می‌شود که در نتیجه آن، تولید هورمون‌های مردانه (اندروژن) در بدن زنان افزایش پیدا می‌کند. علائم بالینی این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بی‌نظمی قاعدگی: زنانی که مبتلا به PCOS هستند، ممکن است قاعدگی‌های نامنظم یا عدم قاعدگی داشته باشند.
- عملکرد تخمدان‌ها: ممکن است تخمک‌گذاری به طور منظم صورت نگیرد، که می‌تواند منجر به نازایی شود.
- حضور کیست: در سونوگرافی، تخمدان‌ها ممکن است بزرگ‌تر از حد معمول و پر از کیست‌های کوچک دیده شوند.
- علائم هورمونی: افزایش موهای زائد (هیرسوتیسم)، آکنه، و تغییرات در پوست (مانند تیرگی پوست) از دیگر علائم شایع هستند.
با استفاده از برخی دارو ها و مکمل ها میتوان به بهبود این شرایط کمک کرد با مطالعه درمان پلی کیستیک تخمدان با قرص LD تا مصرف مکمل‌ها راهکار هایی برایدرمان pcod آورده ایم.
علت ابتلا ی بیش از 10 درصد زنان جهان به پلی کیستیک تخمدان
علت دقیق PCOS هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل زیر می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند:
- ژنتیک: تاریخچه خانوادگی می‌تواند بر احتمال ابتلا به PCOS تأثیرگذار باشد.
- چاقی و چربی تجمع یافته: چاقی می‌تواند سبب افزایش مقاومت به انسولین و افزایش تولید هورمون‌های مردانه شود.
- عدم تعادل هورمونی: اختلال در هورمون‌های انسولین، تستوسترون و پروژسترون می‌تواند بر عملکرد تخمدان‌ها تأثیر بگذارد.
عوارض جانبی پلی کیستیک تخمدان (pcos) سایه‌ای بر زندگی زنان
- مشکلات باروری: عدم تخمک‌گذاری می‌تواند منجر به نازایی شود.
- دیابت نوع ۲: افزایش مقاومت به انسولین می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد.
- مشکلات قلبی: افزایش سطح چربی خون و فشار خون بالا ممکن است خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
- سندرم متابولیک: PCOS می‌تواند به عوارض متابولیکی منجر شود که خطر بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش می‌دهد.
اما زندگی زنانِ درگیر با این سندرم محدود به موارد اشاره شده نیست؛ بلکه جزئیات زیادی در ارتباط با اختلالی که سیر طبیعی زندگی این افراد را دستخوش تغییر می‌کند وجود دارد . عوارض شایعی از جمله ریزش مو، سردرد و میگرن، افزایش وزن، جوش روی نقاط مختلف بدن، موی زائد، تأثیر هورمون دی‌هیدروتسترون و ... که می‌خواهیم به تفصیل به آنها بپردازیم.
ریزش مو شایع‌ترین غم زندگی زنان مبتلا به پلی کیستیک تخمدان
ریزش مو، به ویژه در ناحیه سر، یکی از عوارض شایع PCOS است. این مشکل معمولاً به دلیل عدم تعادل هورمونی و افزایش سطح آندروژن‌ها، به ویژه دی‌هیدروتسترون (DHT) اتفاق می‌افتد. DHT، یک متابولیت هورمون تستوسترون است که به ریزش مو در نوع آندروژنتیک یا مردانه (Androgenetic alopecia) منجر می‌شود. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که درمان‌های موضعی مانند ماینوکسیدیل و درمان‌های هورمونی می‌توانند به کاهش ریزش مو کمک کنند (Gianfaldoni et al., 2019).
اینجا باید به یک نکتۀمهم در خصوص مصرف «ماینوکسیدل» اشاره کنیم؛ متاسفانه بسیاری از افراد ناآگاه به ویژه نابلدان حوزۀ کاشت مو چند سالی است که مراجعین را از مصرف محلول ماینوکسیدل برحذر داشته و آن را تهدیدی بر سلامت موها و از بین رفتن فرصت کاشت عنوان می‌کنند. بنابراین اگر نزد یک متخصص درماتولوژیست رفتید و برای مشکل ریزش موهایتان تشخیص استفاده از ماینوکسیدل داد بدون نگرانی پروسۀ درمان را تا انتها پیش ببرید. اجازه بدهید در ادامه یک نگاه کوتاه به عوارض و فواید این محصول داشته باشیم.
ماینوکسیدل نجات‌بخش یا خطر آفرین
ماینوکسیدل یک داروی موضعی است که عمدتاً برای درمان ریزش مو و آلوپسی (ناسازگاری مو) به کار می‌رود. این دارو در ابتدا به عنوان یک داروی فشار خون استفاده می‌شد، اما تأثیر آن بر رشد مو باعث شد که به عنوان یک درمان برای ریزش مو نیز تجویز شود.
فواید ماینوکسیدل
- تحریک رشد مو: ماینوکسیدل می‌تواند به تحریک رشد مو در افرادی که دچار ریزش مو، به ویژه آلوپسی آندروژنتیک (طبیعی) هستند، کمک کند.
- افزایش تعداد و ضخامت موها: استفاده منظم از ماینوکسیدل می‌تواند به افزایش تعداد و ضخامت موها منجر شود.
- کاربرد آسان: این محلول به راحتی روی پوست سر اعمال می‌شود و نیاز به استفاده روزانه دارد.
- امنیت: در مقایسه با برخی دیگر از درمان‌های ریزش مو، ماینوکسیدل به طور کلی ایمن و عوارض جانبی کمی دارد.
عوارض جانبی ماینوکسیدل
با وجود فواید، ماینوکسیدل ممکن است عوارض جانبی خاصی داشته باشد، از جمله:
- تحریکات پوستی: ممکن است باعث سوزش، خارش یا قرمزی در محل استعمال شود.
- رشک زدن: برخی افراد ممکن است دچار رشد غیر طبیعی مو در قسمت‌های دیگر بدن (هیرسوتیسم) شوند.
- تغییرات در فشار خون: اگرچه این مشکل نسبت به استفاده موضعی نادر است، اما در بیماران با سابقه مشکل فشار خون، باید با احتیاط استفاده شود.
- ورم دست و پا: در برخی موارد نادر، ماینوکسیدل می‌تواند باعث ورم و انتفاخ در مناطق مختلف بدن شود.
در سالهای اخیر، مطالعات متعددی در مورد ماینوکسیدل انجام شده است که نتایج جالبی به همراه دارد:
- موفقیت در درمان آلوپسی: برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که ماینوکسیدل نه تنها برای آلوپسی آندروژنتیک بلکه برای انواع دیگر آلوپسی، مانند آلوپسی اراتا (تکه‌ای)، نیز موثر است.
- استفاده در مردان و زنان: اکثر مطالعات نشان می‌دهند که ماینوکسیدل به‌طور مؤثری در هر دو جنسیت سبب بهبود وضعیت موها می‌شود.
- تاکید بر اهمیت زمان: تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که استفاده مستمر و مداوم از ماینوکسیدل، به قوام و کیفیت نتایج می‌افزاید.
سردرد و میگرن در زنان مبتلا به PCOS
سردرد و میگرن نیز در زنان مبتلا به PCOS بیشتر مشاهده می‌شود. استرس، نوسانات هورمونی و تغییرات عصبی ممکن است به بروز این سردردها کمک کنند. همچنین، بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که افزایش سطح انسولین و مقاومت به انسولین نیز می‌تواند به افزایش فرکانس و شدت میگرن منجر شود (Goldstein et al., 2020
عوامل موثر بر سردرد و میگرن در PCOS
- نوسانات هورمونی: در زنان مبتلا به PCOS، سطح هورمون‌ها مانند استروژن و پروژسترون به طور مکرر تغییر می‌کند. این نوسانات می‌توانند تا حد زیادی به بروز سردردهای میگرنی کمک کنند. به خصوص، تغییر در سطح استروژن در طول چرخه قاعدگی، یکی از عوامل شناخته شده در بروز میگرن است.
- استرس: استرس‌های روانی و فیزیکی می‌توانند به بروز و تشدید سردرد کمک کنند. زنان مبتلا به PCOS ممکن است به دلیل چالش‌های مرتبط با نشانه‌های این اختلال، بیشتر تحت استرس قرار بگیرند.
- مقاومت به انسولین: بسیاری از زنان مبتلا به PCOS با افزایش سطح انسولین و مقاومت به انسولین مواجه هستند. مطالعات نشان داده‌اند که این موارد می‌توانند با افزایش فرکانس و شدت بروز میگرن مرتبط باشند (Goldstein et al., 2020). https://thejournalofheadacheandpain.biomedcentral.com/articles/10.1007/s10194-012-0416-y
- تغییرات خواب: اختلالات خواب نیز ممکن است در بیماران مبتلا به PCOS بیشتر دیده شود و می‌تواند به بروز سردرد کمک کند.
. شاهد از غیب نمی‌رسد، چشم‌ها را باید شست..
مطالعات نشان می‌دهند که زنان مبتلا به PCOS دارای نرخ بالاتری از سردرد و میگرن نسبت به جمعیت عمومی هستند. در یک مطالعه، Goldstein و همکاران (2020) نشان دادند که افزایش سطح انسولین و مقاومت به انسولین می‌تواند به شدت و فرکانس میگرن‌ها منجر شود. این ارتباط می‌تواند به دلیل تغییرات در متابولیسم مغز و التهاب ناشی از مقاومت به انسولین باشد.
افزایش وزن
افزایش وزن یکی از عوارض شایع PCOS است و تقریباً 50-70% از زنان مبتلا به این اختلال، اضافه وزن یا چاقی دارند. این وضعیت می‌تواند به افزایش سطح انسولین و بدتر شدن علائم PCOS منجر شود. چاقی مرکزی (تجمع چربی در ناحیه شکم) همچنین با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت نوع 2 و اختلالات متابولیک مرتبط است (Azziz et al., 2016).
جوش صورت و بدن
هورمون‌های آندروژن می‌توانند به افزایش تولید سبوم (چربی طبیعی پوست) و در نتیجه بروز جوش و آکنه کمک کنند. این مشکلات معمولاً در صورت، پشت ( احتمالا الان یاد جوش‌های روی باسن‌تون افتاده باشید که کلافه‌تون کرده.) و مناطقی که غدد چربی فعال‌تری دارند، بروز می‌کنند. درمان‌های موضعی و خوراکی برای بهبود وضعیت آکنه به کار می‌روند که می‌توانند شامل داروهای هورمونی و آنتی‌بیوتیک‌ها باشند (Tan et al., 2018).
موی زائد
زنان مبتلا به PCOS اغلب دچار هیرسوتیسم (رشد موی زائد) بر روی صورت و بدن می‌شوند. این مشکل به دلیل افزایش سطح هورمون‌های آندروژن مانند تستوسترون و دی‌هیدروتسترون بروز می‌کند. درمان‌ها شامل داروهای ضد آندروژن، الکترولیز و لیزر موهای زائد هستند که می‌توانند به بهبود این عارضه کمک کنند. دقت داشته باشید پیش از اقدام‌های درمانی و اصلاح سبک زندگی به سراغ درمان‌هایی نظیر لیزر رفتن هزینۀ اضافی خواهد بود (Kauffman et al., 2018).
تأثیر هورمون دی‌هیدروتسترون (DHT)در ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک
DHT، به عنوان یک هورمون آندروژنی، نقش مهمی در علائم PCOS دارد. سطح بالای DHT می‌تواند به ریزش مو، هیرسوتیسم، و آکنه منجر شود. توجه به کنترل سطح این هورمون به وسیله درمان‌های هورمونی، می‌تواند به بهبود حال زنان مبتلا به PCOS کمک کند (Mazzilli et al., 2021).
آزمایش‌های مربوطه تشخیص سطح دی هیدروتسترون
برای سنجش سطح DHT و تشخیص مشکلات هورمونی مرتبط با PCOS، معمولاً مراحل زیر انجام می‌شود:
- آزمایش خون:
- این آزمایش به منظور اندازه‌گیری سطح DHT، تستوسترون و سایر هورمون‌های آندروژنی مانند آندروستندینئون انجام می‌شود.
- نمونه خون معمولاً در صبح و زمانی که فرد ناشتا است جمع‌آوری می‌شود تا دقت بالاتری حاصل گردد.
- آزمایشات هورمونی:
- علاوه بر DHT و تستوسترون، پزشکان ممکن است سطح سایر هورمون‌ها مانند LH (هورمون لوتئینی)، FSH (هورمون محرک فولیکولی) و پروژسترون را نیز بررسی کنند تا تصویری جامع از وضعیت هورمونی بیمار به دست آید.
- سونوگرافی تخمدان:
- در برخی مواقع، سونوگرافی می‌تواند تغییرات در تخمدان‌ها و وجود کیست‌ها را بررسی کند. این مورد می‌تواند به همراه آزمایش‌های هورمونی به تشخیص PCOS کمک کند.
اهمیت اصلاح سبک زندگی نجات‌بخش مبتلایان به pcos
اصلاح سبک زندگی شامل تغذیه مناسب و ورزش منظم می‌تواند به بهبود وضعیت زنان مبتلا به PCOS کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که کاهش وزن حتی به میزان کم (5-10% از وزن بدن) می‌تواند عوارض متابولیک و هورمونی را بهبود بخشد. رژیم غذایی حاوی فیبر بالا، پروتئین مناسب و کربوهیدرات‌های پیچیده می‌تواند به کنترل قند خون و کاهش مقاومت به انسولین کمک کند. علاوه بر این، فعالیت بدنی منظم می‌تواند به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش علائم PCOS یاری رساند (Dunaif et al., 2018).
در واقع تمام آنچه تا به اینجا خواندیم پیش زمینه‌ای بود برای رسیدن به بخش آخر، قسمت نجات‌بخش زندگی مهناز همین اصلاح سبک زندگی بود؛ اما قرار نیست محدود به همین چند خط شود.
