ارتباط کم کاری تیروئید و بارداری/ آنچه دانستنش پیش از اقدام به بارداری ضروری است!

در مورد رابطه‌ی کم کاری تیروئید و بارداری چه می‌دانید؟ در این مقاله سعی شده اهمیت و جوانب این موضوع به‌طور مختصر و مفید توضیح داده شود.

با وبلاگ داروخانه روشا همراه باشید.

غده‌ی تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل است که موارد زیر را انجام می‌دهد:

کنترل متابولیسم بدن با تنظیم میزان مصرف اکسیژن و تولید گرما در سطح سلولی. 

تأثیر بر روی متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی.

تأثیر بر روی فعالیت سایر هورمون‌ها مثل هورمون رشد، کنترل ضربان قلب، فشار خون و عملکرد صحیح مغز.

در بیشتر دوران بارداری، رشد و نمو جنین توسط هورمون تیروئید مادر کنترل می‌شود.

رابطه‌ی کم کاری تیروئید و بارداری چیست؟

نتیجه‌ی یک تحقیق معتبر در سال 2012 در مجله‌ی «تحقیقات کاربردی و زیربنایی پزشکی» مشخص کرد که 2 الی 4 درصد از زنان مقدار هورمون تیروئید پایین در سنین باروری دارند. 

زنان باردار باید از این موضوع که چگونه میزان کم هورمون تیروئید می‌تواند منجر به بروز خطراتِ قبل، حین و بعد از زایمان شود مطلع باشند.

خطرات کم کاری تیروئید قبل از بارداری

کم کاری تیروئید و در نتیجه، مقدار کمتر از اندازه‌ی هورمون تیروئید بر جنبه‌های مختلف قاعدگی و تخمک گذاری زنان تاثیر می‌گذارد.

کمبود «تیروکسین» (T4) و یا افزایش هورمون رها کننده‌ی تیروئید (TRH) میزان «پرولاکتین» را افزایش می‌دهد. چنین موردی می‌تواند باعث رها شدن نامنظم تخمک و ایجاد مشکل برای بارداری شود.

کم شدن مدت زمان دوره‌ی دوم قاعدگی از دیگر عوارض کم کاری تیروئید در دوران بارداری است که امکان دارد به تخمک بارور شده فرصت کافی برای متصل شدن به رحم ندهد.

سایر عوارض پدیده‌ی گفته شده می‌تواند عبارت از موارد زیر باشد:

• • کاهش دمای نرمال بدن
  • بالا بودن میزان «آنتی‌بادی‌های پراکسیداز تیروئید» (TPO)
  • به وجود آمدن کیست‌های تخمدان
  • ناتوانی در باردار شدن

لازم است قبل از بارداری، میزان هورمون محرک تیروئید (TSH) و T4 زنان کنترل شود؛ بخصوص اگر که شخص از قبل، هورمون تیروئید پایینی داشته یا سقط جنین کرده باشد. مقابله با علائم کم کاری تیروئید در مراحل اولیه‌ی برنامه ریزی بارداری، امکان درمان زودهنگام را فراهم می‌کند. این امر می‌تواند به یک نتیجه‌ی موفق‌تر منجر شود.

علائم کم کاری تیروئید در اوایل بارداری

• • خستگی شدید
  • زیاد شدن وزن
  • حساسیت به سرما
  • گرفتگی عضلات
  • نداشتن تمرکز

کم کاری تیروئید و بارداری – درمان

در دوران بارداری نیز درمان تیروئید مشابهِ زمان‌های عادی است؛ اما خبر دادن زودهنگام به پزشک باعث وسعت و سرعت عمل در تنظیم برنامه‌ی مداوا خواهد شد.

معمولاً پزشکان، هر چهار الی شش هفته یک بار میزان TSH زن باردار را با تجویز آزمایش بررسی می‌کنند تا مطمئن شود که هورمون‌های فرد، متعادل است. نباید فراموش کرد که نیاز به هورمون تیروئید در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین بیشتر می‌شود.

خانم‌های مبتلا به کم کاری تیروئید در دوران بارداری باید از مراقبت‌های ویژه استفاده کنند و مصرف مکمل ید و سایر مکمل‌های مرتبط را نیز در برنامه خود قرار دهند؛ در غیر این صورت احتمال بروز مشکلات زیر وجود خواهد داشت:

• • کم خونی مادر
  • افزایش فشار خون مادر
  • سقط جنین یا مرده زایی
  • وزن کم نوزاد در زمان تولد
  • تولد زودرس
  • تأثیر منفی بر رشد مغز کودک.

تیروئید و تداخل دارویی در دوران بارداری

 ویتامین‌هایی که معمولاً در دوران بارداری مصرف می‌شود دارای آهن و کلسیم است، این موضوع می‌تواند طرز استفاده‌ی بدن زنان از مواد درمانی جایگزین هورمون تیروئید را با مشکل مواجه کند.

تیروئید و دوران بعد از بارداری

«تیروئیدیت» (التهاب تیروئید) پس از زایمان یکی از بیماری‌های رایج در بین زنان مبتلا به کم کاری تیروئید است. این بیماری معمولاً در سه تا شش ماه اول بعد از زایمان آغاز می‌شود و تا چند هفته یا چند ماه طول می‌کشد.

علائم تیروئیدیت پس از زایمان در دو مرحله ممکن است روی دهد:

مرحله‌ی اول: مشاهده شدن علائمی شبیه به علائم پرکاری تیروئید؛ نظیر عصبی و بداخلاق شدن، تپش قلب، کاهش وزن ناگهانی، ناراحتی در گرما، خستگی و مشکل خوابیدن. 

مرحله‌ی دوم: در این مرحله علائم کم کاری تیروئید باز می‌گردد و فرد با کمبود انرژی، یبوست، خشکی پوست، درد، احساس ناراحتی و مشکلات تفکر و تمرکز روبرو می‌شود.

نحوه‌ی تأثیر تیروئیدیتِ پس از زایمان بر روی هر خانمی متفاوت با خانم دیگر است.

بیشترین خطر تیروئیدیتِ پس از زایمان متوجه زنانی با «آنتی‌بادی‌های TPO بالا» است که در اوایل بارداری و به دلیل ضعف سیستم ایمنی آن‌ها رخ می‌دهد.

امکان دارد کم کاری تیروئید بر میزان تولید شیر مادر هم تأثیر بگذارد، ولی با درمان مناسبِ جایگزینی هورمون و مصرف مکمل سلنیوم و سایر مکمل های مرتبط در اغلب موارد چنین مشکلی حل می‌شود.

توصیه‌ی پایانی

هر خانمی که با کم کاری تیروئید مواجه و در عین حال، باردار است باید وضعیت خود را به پزشک اطلاع بدهد.

معمولاً پزشکِ مربوطه آزمایش‌های مناسبی برای این مورد، تجویز کرده و یک برنامه برای بارداری سالم ارائه می‌دهد که پیروی از آن برنامه، مشکلات خانم‌هایی که با کم کاری تیروئید و بارداری مواجه‌اند را حل می‌کند؛ در این میان نباید از اهمیت ورزش منظم، تغذیه‌ی سالم و تلاش برای کاهش استرس غافل شد.