هر آنچه که باید از عفونت قارچی در زنان، مردان و نوزادان بدانید!

 عفونت قارچی واژن چیست؟

کاندیدیازیس همان چیزی است که با نام عفونت قارچی در میان عموم شناخته می‌شود. بیماری شایعی که در نتیجۀ برهم خوردن تعادل باکتری‌ها و مخمرهای موجود در یک واژن سالم به وجود می‌آید. در واقع تکثیر سلول‌های مخمر موجب خارش، تورم و تحریک اندام جنسی شما می‌شود و این علائم بروز همان چیزی است که عفونت قارچی می‌خوانیمش.
گاه یک اشتباه در ذهن عامه به‌وجود می‌آید، اشتباهی که بروز عفونت‌های واژنی را محدود به افراد حاضر در یک رابطۀ جنسی فعال می‌دانند؛ درحالی‌که چنین چیزی درست نیست. درواقع اگرچه تماس جنسی قادر خواهد بود عفونت‌های جنسی را گسترش دهد؛ اما این در تضاد با ابتلای زنانی که رابطۀ جنسی فعال ندارد؛ ولی مبتلا به عفونت قارچی می‌شود نیست!

شناخت علائم عفونت قارچی:

فارغ از اینکه مبتلا به کدام یک از انواع عفونت‌های مخمری واژن شده باشید، معمولا علائم مشترکی برای بروز آن وجود دارد:

• • خارش شدید واژن
  • تورم‌ اطراف واژن
  • سوزش حین ادرار یا رابطۀ جنسی
  • درد هنگام سکس
  • درد در نناحیۀ اندام جنسی
  • سرخ شدن اندام جنسی
  • کهیر زدن اندام جنسی

ترشحات زرد متمایل به سفید و توده‌ای از واژن یکی دیگر از علائم است. برخی از افراد این ترشحات را شبیه پنیر می دانند. گاهی ممکن است ترشحات آبکی نیز باشد. ترشحات زرد در دوران بارداری به چه معناست؟

باید بدانید مخمر کاندیدا میکروارگانیسم طبیعی در واژن شماست، از طرفی باکتری لاکتوباسیلوس موجود در واژن هم به خوبی قادر به کنترل رشد خود است؛ اما اگر سیستم بدنی شما به هر دلیلی با عدم تعادل همراه باشد آن‌گاه این باکتری‌ها نمی‌توانند از پسِ کنترل خود برآمده و شروع به رشد می‌کنند. در پی رشد بیش از حد مخمر شاهد بروز علائم ابتلا به عفونت قارچی خواهید بود.

شناسایی عوامل متعددی که منجر به بروز عفونت قارچی می‌شود:

• • وجود آنتی بیوتیک‌هایی که منجر به کاهش میزان باکتری‌های واژن می‌شود؛
  • دیابت کنترل نشده؛
  • سیستم ایمنی ضعیف؛
  • عدم تعادل هورمونی در نزدیکی پریود؛
  • فشار؛
  • نوع خاصی از مخمر با نام کاندیدا آلبیکنس.

اگر فرد به واسطۀ مخمر کاندیدا آلبیکنس به عفونت قارچی مبتلا شود، در مان آن کوتاه‌مدت و ساده است؛ چنانچه درگیر نوعی از عفونت قارچی هستید که درمان نمی‌شود و به طور مکرر موجب ناراحتی‌تان می‌شود باید به کمک آزمایش نوع کاندیدایی که عامل ابتلا بوده است را تشخیص داد.

تشخیص عفونت‌های قارچی چگونه ممکن است؟!

خوشبختانه تشخیص این بیماری برای پزشک متخصص اصلا کار سخت و پیچیده‌ای نیست. معمولا در جلسۀ معاینه پزشک از شما در مورد سابقۀ ابتلا به عفونت‌های قارچی و احتمال درگیری با بیماری‌های مقاربتی را جویا خواهد شد.

پس از پرسش‌های فوق نوبت به معاینۀ لگن می‌رسد. پزشک موظف است در این نوبت به معاینۀ دیواره‌های واژن و دهانۀ رحم بپردازد. متاسفیم که بگوییم در کشور ما به دلایل فرهنگی انجام این معاینه گاه از سمت مراجع و گاه از سمت پزشک برای زنان بالغ اما مجرد رد می‌شود. باید گفت در این میان گناه متخصصانی که علم را قربانی اندیشه‌های سنتی و فرهنگی می‌کنند به مراتب بیش از مراجع بی‌اطلاعی است که سلامتی‌اش را در گروئه خرافاتی از این دست قرار می‌دهد.

با فرض اینکه شما و پزشکتان آگاهانه و مبتنب بر اصول علمی معاینه مرحلۀ معاینۀ واژن را پشت سر گذاشته‌اید،  گام بعدی ممکن است جمع آوری سلول‌ها از واژن شما باشد. این سلول‌ها برای بررسی به آزمایشگاه می روند. آزمایش‌های آزمایشگاهی معمولاً برای زنانی که به طور منظم عفونت‌های قارچی دارند یا برای عفونت‌هایی که از بین نمی‌روند تجویز می‌شود.

درمان عفونت قارچی از ساده تا پیچیده:

بالاتر هم به این مهم اشاره کردیم که عفونت قارچی انواع مختلفی دارد و بر اساس آن نوع درمان انتخاب می‌شود.

عفونت‌های ساده و راه درمان آن:
برای عفونت‌های مخمری ساده، پزشک معمولاً یک دورۀ 1 تا 6 روزه از کرم، پماد، قرص یا شیاف ضد‌قارچ تجویز می‌کند. این داروها هم می‌توانند به صورت نسخه‌ای توسط پزشک تجویز شوند و هم فرد بسته به سابقۀ بیماری خود می‌تواند بدون نسخه (OTC)  آن را تهیه کند.

داروهای رایج برای درمان عفونت قارچی شامل موارد زیر است:

• • بوتوکونازول (ژینازول)
  • کلوتریمازول (لوترین)
  • میکونازول (مونیستات)
  • ترکونازول (ترازول)
  • فلوکونازول (دیفلوکان)

چنانچه نوع عفونت‌تان از جنس یک عفونت ساده بود پس از مصرف داروها حتما مجدد به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی بتوانید نسبت به درمان آن یقین حاصل کنید.

چنانچه علائم عفونت در طی 2 ماه آینده مجدد بازگشت و خود اطمینان دارید که عفونت قارچی بازگشته می‌توانید خود را در خانه با محصولات OTC درمان کنید؛ اما چنانچه نمی‌توانید مطمئن باشید با چه چیزی درگیر هستید حتما در اولین فرصت به متخصص زنان مراجعه کنید و اجازه بدهید با معاینه تشخیص درمان صورت بگیرد.

عفونت‌های پیچیده و راه درمان آن:

اگر عفونت قارچی که درگیر آن هستید همراه با قرمزی، تورم، خارش شدید که نهایتا منجر به زخم و پارگی در بافت واژن شود، باشد این بدان معناست که عفونت قارچی که به آن مبتلا هستید از نوع پیچیده است. این علائم با علائم دیگری هم می‌تواند همراه شود که به ترتیب در ادامه آن‌ها را برمی‌شماریم:

• • ابتلای بیش از 4 بار به عفونت قارچی در یک سال اخیر؛
  • بارداری؛
  • دیابت کنترل نشده؛
  • سیستم ایمنی ضعیف در نتیجۀ مصرف دارو؛
  • مبتلا به HIV.

درمان‌های احتمالی موجود برای عفونت‌های مخمری شدید یا پیچیده:

• درمان واژینال: این نوع از درمان به کمک پماد، قرص و شیاف برای مدت 14 روز صورت می‌پذیرد.
• استفاده از دو تا سه فاز از فلوکونازول: تجویز فلوکونازول برای مدت 6 هفته،  به قرار هفته‌ای یک بار به همراه مصرف یک داروی ضد قارچ موضعی.

همچنین چنانچه عفونت شما مرتب عود می‌کند و در یک رابطۀ جنسی فعال هستید لازم است برای محافظت از شریک جنسی‌تان از روش‌های بازدارنده همچون استفاده از کاندوم بهره بجویید.

چه درمان‌های خانگی برای درمان عفونت‌های قارچی پیشنهاد شده است:

البته واضح است که متخصصان ما در داروخانۀ روشا پیشنهاد جدی‌شان کمک گرفتن از متخصص زنان و روش‌های کلینیکی است. با این‌حال برخی درمان‌های خانگی هم بدین منظور پیشنهاد شده است که در منابعی چون هلث‌لاین به آن‌ها پرداخته شده است. صرفا جهت آشنایی آن‌ها را در ادامه معرفی خواهیم کرد.

قبل از اینکه به سراغ معرفی داروهای طبیعی درمان عفونت قارچی برویم لازم است به دو نکته اشاره کنیم. نکتۀ اول تاکید بر اینکه با تشخیص پزشک نسبت به ابتلا به عفونت قارچی در خود اطمینان حاصل کنید؛ چراکه چنانچه تشخیص اشتباهی داشته باشید و با پیش‌فرض ابتلا به عفونت قارچی به سراغ درمان خانگی بروید امکان خسارت‌های جبران ناپذیر وجود دارد.

نکتۀ بعدی اینکه چنانچه همزمان با مصرف داروهای OTC قصد دارید از داروهای گیاهی و طبیعی هم بهره بجویید حتما با پزشک مطرح کنید، گاهی برخی از مواد با داروهای شما ایجاد تداخل کرده و اثر آن‌ها را خنثی می‌کند، حتی احتمال بروز عوارض جانبی را نیز بالا می‌برند.

مواد طبیعی و گیاهی پیشنهادی برای درمان خانگی عفونت قارچی:

• • روغن نارگیل؛
  • کرم و روغن درخت چای؛
  • مصرف سیر؛
  • شیاف واژینال اسید بوریک؛
  • مصرف خوراکی ماست ساده یا قرار دادن آن داخل واژن به شکل موضعی.

لازم است قبل از اینکه هر نوع کرم یا روغنی را به واژن خود بمالید دست‌های خود را بشویید.

شناخت عفونت قارچی در مردان:

در ذهن اغلب مردم عفونت قارچی مربوط به زنان است؛ البته که در ایشان شایع‌تر است اما مردان نیز ممکن است به عفونت قارچی مبتلا شوند. هرگاه این عفونت اندام جنسی مرد را تحت تاثیر قرار دهد آن را به نام عفونت قارچی آلت تناسلی شناسایی می‌کنند.

باید بدانید همۀ بدن‌ها فارغ از جنسیت‌شان «کاندیدا» دارند. هرگاه این قارچ با رشد بیش از حد درگیر شود در ادامه عفونت قارچی به‌وجود می‌آید. کشاله‌های ران به دلیل چین و چروک‌های فراوان و رطوبتی آن منطقه مستعد رشد بیش از این باکتری است.

با این حال، عفونت‌های قارچی آلت تناسلی معمولاً به دلیل داشتن مقاربت واژینال محافظت نشده با زنی که این عفونت را دارد نیز ایجاد می‌شود. بدین جهت استفاده از کاندوم در آمیزش جنسی به شدت توصیه می‌شود، کاندوم شما را از انتقال عفونت قارچی توسط پارتنرتان نجات خواهد داد. حمام کردن به شکل منظم در طول هفته هم کمک‌کننده خواهد بود.

علائم عفونت قارچی در مردان ممکن است آنقدر برجسته نباشد، اگرچه ممکن است قرمزی و لکه های سفید در امتداد آلت تناسلی و همچنین احساس سوزش و خارش را مشاهده کنید. اگر فکر می کنید که عفونت قارچی آلت تناسلی دارید، برای تشخیص مناسب به پزشک مراجعه کنید.

شایع بودن عفونت قارچی در زنان

بر اساس تخمین‌های موجود از هر 100 زن حداقل 75 نفر یک بار در طول زندگی خود به عفونت قارچی واژن مبتلا می شوند. علیرغم شیوع آنها، درمان زود هنگام عفونت های قارچی واژن مهم است. اگر در دوران بارداری به سر می‌برید و یا به واسطۀ دیابت سیستم ایمنی ضعیفی دارید احتمال اینکه در سال به شکل مکرر مبتلا به این عفونت شوید بالاست.

آیا نوزادان هم مبتلا به عفونت قارچی می‌شوند؟!

در حالی که عفونت های قارچی معمولاً با عفونت‌های واژن همراه است، نوزادان هم به آن مبتلا خواهند شد. گمان می‌شود از شایع‌ترین دلایل ابتلا نوزاد به عفونت قارچی بثورات پوشک ناشی از رشد بیش از حد مخمر باشد؛ اگرچه این هم از دلایل مهمی است اما اصلی‌ترین و شایع‌ترین نیست.

اگر پوست کودک شما به شدت قرمز باشد و با وجود استفاده از کرم راش پوشک، لکه‌هایی در ناحیه پوشک/کشاله ران داشته باشد، می‌توانید تشخیص دهید که آیا این عارضه بیشتر از یک راش پوشک است. عفونت های مخمری ممکن است در چین های دیگر پوست مانند زیر بغل نیز دیده شود.

پزشک اطفال کودک شما احتمالاً یک کرم ضد قارچ موضعی برای درمان عفونت‌های مخمری پوست تجویز می کند. اگر کودک شما برفک دهان (عفونت مخمری دهان) داشته باشد، ممکن است به داروی خوراکی نیاز باشد. در حالی که عفونت های قارچی در نوزادان معمولاً بی ضرر هستند، اما در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به عفونت‌های جدی تری شوند.

مُسری بودن عفونت های مخمری!

به عفونت‌های ناشی از آمیزش جنسی که آن را مقاربتی هم می‌گویند، STI گفته می‌شود. حال اینکه عفونت‌های مخمری و قارچی بسیار نادر است که به دلیل آمیزش جنسی اتفاق افتاده باشد بنا براین آن را در دسته‌بندی  STI در نظر نمی‌گیرند. بنابراین انتقال عفونت قارچی از یک پارتنر به شریک جنسی‌اش بسیار معدود رخ خواهد داد.

---

همچنین اگر مادر در حین زایمان عفونت مخمری واژینال داشته باشد، ممکن است نوزاد در هنگام تولد دچار بثورات قارچی پوشک شود یا مثلا اگر  اگر رشد بیش از حد کاندیدا در ناحیه سینه وجود داشته باشد، ممکن است در طول شیردهی، عفونت مخمری را به دهان کودک منتقل کنید.

بر اساس توضیحات فوق این امکان بالقوه وجود دارد که عفونت را به دیگری (شریک جنسی یا نوزاد شیرخواره‌تان) منتقل کنید؛ اما نمی‌توان آن را در دستۀ بیماری‌های واگیردار معرفی کرد. به عنوان مثال، شما عفونت را از طریق هوا یا با استفاده از دوش یکسانی که فرد مبتلا به عفونت دارد، نخواهید گرفت.

ابتلا به عفونت قارچی در بارداری

عفونت‌های قارچی در دوران بارداری به دلیل نوسانات هورمونی شایع هستند. اگر باردار هستید و مشکوک به عفونت قارچی لازم است در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید.

عفونت قارچی در دوران بارداری همیشه به همان روشی که زنان غیرباردار درمان می شوند، درمان نمی‌شود. به دلیل نقایص مادرزادی احتمالی، نمی‌توانید داروهای ضد قارچ خوراکی مصرف کنید. اگرچه استفاده از ضد قارچ های موضعی در دوران بارداری بی‌خطر است.

در حالی که عفونت‌های مخمری به کودک شما آسیب نمی‌رساند، ممکن است قارچ کاندیدا در حین زایمان به آنها منتقل شود. اتفاقی که می‌تواند منجر به راش پوشک و برفک دهان در کودک شما شود. درمان زودهنگام عفونت قارچی مهم است، به خصوص اگر باردار هستید، تا بتوانید از چنین عوارضی جلوگیری کنید

عفونت مخمری در مقابل UTI

یکی دیگر از عفونت های رایج در زنان، عفونت دستگاه ادراری (UTI) است. در حالی که ممکن است یکی یا دیگری، یا حتی هر دو عفونت به طور همزمان داشته باشید، عفونت های ادراری و قارچی دو حالت متفاوت هستند.

UTIT یک عفونت باکتریایی است که بر سیستم ادراری تأثیر می گذارد. این سیستم پیچیده شامل مجرای ادرار، مثانه و کلیه ها نیز می شود. رابطه جنسی، بیماری های مقاربتی و عدم ادرار منظم همگی می‌توانند منجر به عفونت ادراری شوند.

علائم UTI نیز با عفونت مخمری متفاوت است. ترشح قابل توجهی وجود ندارد، اما ممکن است مقدار کمی خون در ادرار خود مشاهده کنید. UTI همچنین می‌تواند باعث تکرر ادرار همراه با درد لگن و شکم شود. بدون درمان، عفونت ادراری می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری در کلیه‌ها شود.

تست عفونت قارچی

اگر این اولین عفونت مخمری مشکوک شماست، باید تشخیص مناسب را از یک پزشک دریافت کنید. این تضمین می کند که علائم شما مربوط به رشد بیش از حد کاندیدا است و نه یک بیماری جدی تر.

پزشک ابتدا معاینه لگنی را انجام می دهد و هرگونه ترشح قابل مشاهده، قرمزی و تورم را مشاهده می کند. آنها از شما در مورد علائم دیگری مانند سوزش و ادرار دردناک سوال خواهند کرد.

در صورت نیاز، پزشک ممکن است آزمایش مایع واژن را تجویز کند. آنها ابتدا نمونه‌ای از ترشحات واژن را با یک سواب پنبه‌ای جمع‌آوری می‌کنند و سپس برای مطالعه زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. هنگامی که پزشک تشخیص داد که این یک عفونت قارچی - یا نوع دیگری از عفونت است - می‌تواند درمان مناسب شما را تشخیص دهد.

عفونت قارچی پس از رابطه جنسی

با وجودی که ممکن است پس از سکس فرد مبتلا به عفونت قارچی شود؛ اما عفونت قارچی یک بیماری مقاربتی نیست. در عوض، عوامل دیگری در ابتلا به آن وجود دارند که می‌توانند تعادل کاندیدا را در ناحیه واژن مقاربت واژینال به هم بزند و همچنین نفوذ از طریق اسباب‌بازی‌های جنسی و انگشتان هم محتمل است.

داشتن رابطه واژینال با مردی که عفونت قارچی آلت تناسلی دارد یا به عکس زنی که درگیر این عفونت است هم یک احتمال ابتلا محسوب می‌شود. رابطه جنسی دهانی همچنین ممکن است باکتری‌های موجود در دهان، واژن و نواحی آلت تناسلی را مختل کند.

همچنین ممکن است که عفونت قارچی کاملاً تصادفی باشد. عوامل خطر بسیاری برای عفونت قارچی وجود دارد که رابطه جنسی تنها یکی از آنهاست.

 BV یا شایع‌ترین علل ابتلا به عفونت قارچی در زنان!

واژینوز باکتریایی (BV) شایع ترین علت عفونت واژن در زنان بین 15 تا 44 سال است. علل اصلی آن عدم تعادل باکتریایی ناشی از دوش و رابطه جنسی است - این یک عفونت قارچی مانند عفونت قارچی معمولی نیست. این عفونت بویی شبیه به بود تند ماهی دارد. در خصوص شناخت علائم ابتلا به این نوع از عفونت مشابه علائم عفونت قارچی بوده و در محدودۀ ترشح، سوزش و خارش است با این حال عوارض آن بر خلاف عفونت قارچی که طولانی مدت نیست، می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله مشکلات باروری و زایمان زودرس (در صورت ابتلا در دوران بارداری) و خطر بالاتر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی شود.

بر خلاف عفونت قارچی، برای از بین بردن BV به آنتی بیوتیک نسخه ای نیاز دارید. اصلا برای درمان این مورد اقدامات سر خود و یا مصرف داروهای اصطلاحا طبیعی و گیاهی را در مسیر درمان خود قرار ندهید.

پیشگیری از عفونت قارچی چگونه ممکن است؟

این احتمال وجود دارد که دقیقاً بدانید چه چیزی منجر به عفونت قارچی شما شده است. به عنوان مثال، برخی از زنان هر بار که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، این عفونت‌ها را تجربه می‌کنند. در اینجا نکاتی برای جلوگیری از عفونت‌های مکرر وجود دارد:

• • خوردن یک رژیم غذایی متعادل
  • خوردن ماست یا مصرف مکمل های حاوی لاکتوباسیلوس
  • پوشیدن الیاف طبیعی مانند پنبه، کتان یا ابریشم
  • شستن لباس زیر در آب داغ
  • جایگزینی مکرر محصولات زنانه
  • پوشیدن شلوار تنگ، جوراب شلواری، جوراب شلواری یا ساق
  • استفاده از دئودورانت زنانه یا تامپون یا پدهای معطر
  • پوشیدن لباس خیس مخصوصا مایو
  • نشستن در جکوزی یا حمام آب گرم مکرر
  • دوش کردن
  • اسانس های عفونت مخمری

در سال‎‌های اخیر صنعت به دنبال بهره برداری از طب سنتی اقدام به ورود برخی محصولات تحت عنوان طبیعی و گیاهی و با تمرکز بر مزیت شیمیایی نبودن ( که به واقع مزیت هم نیست.)  به بازار بزرگ دارو کرده‌اند.

محصولاتی از جمله انواع روغن‌ها. نمی‌شود کتمان کرد این محصولات گاهی برای برخی موارد می‌توانند بسیار کمک‌کننده هم باشند اما این ادعایی است مبتنی بر تجربه‌های فردی و تاکنون هیچ تحقیقی نشان نداده است که روغن‌های ضروری برای عفونت‌های قارچی بهتر از روش‌های مرسوم عمل می‌کنند.

احتمال حساسیت دادن پوست برخی از افراد به این روغن‌ها را باید جدی گرفت، همواره باید قبل از اقدام به مصرف در موضع مورد نظر روی بخش کوچکی از پوست تست آن را انجام داد.

عفونت قارچی و پریود

هم‌زمانی ابتلا به عفونت قارچی و قاعدگی می‌تواند مانند یک ضربه مضاعف باشد. با این حال، این غیر معمول نیست. عفونت‌های مخمری در زنان در روزهای پایانی منتهی به قاعدگی بیشتر اتفاق می افتد.

تصور می‌شود که نوسانات هورمون‌ها یکی از دلایل عفونت‌های قارچی قبل از پریود است که باعث عدم تعادل در باکتری‌های سالم در واژن می‌شود.

اگر یک هفته قبل از قاعدگی ترشحات سفید تا زرد را تجربه کردید، این به طور خودکار یک عفونت قارچی نیست، مگر اینکه علائم مشخصِ دیگری مانند قرمزی، سوزش و خارش داشته باشید.

تصور می‌کنیم شاید خواندن مطلبی مربوط به «پس از لابیا پلاستی دوره ریکاوری چگونه است؟» برای مخاطب این بلاگ جالب باشد.