علائم کمبود ید در بدن چیست؟ + نکات مهم در مصرف

ید یک ماده معدنی است که بدن به آن نیاز دارد. این ماده به بدن کمک می‌کند تا هورمون تیروئید بسازد. هورمون تیروئید توسط غده تیروئید ساخته می‌شود و نقش مهمی در متابولیسم و سایر عملکردهای بدن بر عهده دارد. اما آیا میدانید اگر ید در بدن به میزان کافی وجود نداشته باشد چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

کمبود ید در بدن چیست؟

وقتی ید به اندازه کافی در بدن وجود نداشته باشد غده تیروئید نمی‌تواند به‌خوبی وظایفش را انجام دهد. کمبود مکمل ید می‌تواند باعث بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید شود. به این بیماری گواتر گفته می‌شود. کمبود ید مشکلات دیگری را هم ایجاد می‌کند. مثلاً شاید در کودکان باعث ناتوانی ذهنی شود. برگرفته از  healthline

بدن به‌طور طبیعی ید نمی‌سازد، بنابراین تنها راه دریافت این ماده مغذی از طریق رژیم غذایی و یا مصرف مکمل ید است. بزرگ‌سالان معمولاً به 150 میکروگرم ید در روز نیاز دارند. زنان باردار و شیرده روزانه به 220 تا 290 میکروگرم ید نیاز دارند. ید در بسیاری از انواع غذاها یافت می‌شود. مهم‌ترین منابع غذایی حاوی ید عبارت‌اند از:

• • ماهی
  • تخم‌مرغ
  • آجیل و خشکبار
  • گوشت‌ها
  • نان
  • محصولات لبنی
  • جلبک دریایی
  • نمک خوراکی یددار

بیماری‌های ناشی از کمبود ید حدود 2 میلیارد نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. کمبود ید بیشتر در کشورهای درحال‌توسعه که در آن مردم ممکن است به غذای سالم و کافی دسترسی نداشته باشند رایج است.

زنان باردار بیش از هر گروه دیگری از افراد به ید نیاز دارند. به همین دلیل، اگر به میزان ید در بدن توجه نکنند احتمالاً دچار کمبود ید خواهند شد. کمبود ید در زنان باردار بر روی جنین تأثیرات بدی خواهد گذاشت.

علائم کمبود ید چیست؟

وقتی ید در بدن کم باشد با علائمی همراه خواهد بود. البته این موضوع ممکن است در برخی از افراد هیچ علائمی نداشته باشد. نشانه‌ها و علائم کمبود ید عبارت‌اند از:

• تورم غدد تیروئید در گردن

کمبود ید می‌تواند باعث ایجاد یک توده قابل‌مشاهده و قابل‌لمس در گردن شود که با نام گواتر شناخته می‌شود. همان‌طور که در مقاله مکمل ید چیست گفتیم، این مشکل به دلیل کمبود ید رخ می‌دهد. غده تیروئید آن‌قدر بزرگ می‌شود تا بتواند ید بیشتری جذب کند.

• کاهش تولید هورمون‌های تیروئید (کم‌کاری تیروئید)

وقتی ید در بدن کم می‌شود غده تیروئید به میزان کمتری هورمون تیروئید تولید می‌کند. درنتیجه بیماری کم‌کاری تیروئید ایجاد می‌شود. کم‌کاری تیروئید معمولاً علائمی را ایجاد می‌کند که می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• • خستگی
  • افزایش حساسیت به سرما
  • یبوست
  • خشکی پوست
  • افزایش وزن
  • پف صورت
  • ضعف عضلانی
  • افزایش سطح کلسترول خون
  • درد یا سفتی در عضلات و مفاصل
  • ضربان قلب کند
  • نازک شدن مو
  • افسردگی
  • حافظه ضعیف
  • دوران قاعدگی سخت

قرص یدوفولیک ترکیبی منحصر بفرد از اسیدفولیک و ید می باشد که این ترکیبات در دوران پیش از بارداری، حین بارداری و شیردهی از مهمترین مواد مغذی لازم و ضروری برای رشد سیستم عصبی، بینایی و شنوایی جنین ضروری است.

کم‌کاری تیروئید در نوزادان علائم دیگری دارد مانند:

• • گیرکردن شیر در گلو به‌صورت مکرر
  • زبان بزرگ
  • صورت پف‌کرده
  • یبوست
  • حرکت کند عضلات
  • خواب‌آلودگی شدید

کمبود ید در کودکان و نوجوانان ممکن است باعث موارد زیر شود:

• • رشد ضعیف
  • تأخیر در رشد دندان
  • بلوغ تأخیری
  • رشد ذهنی ضعیف
  • مشکلات شناختی

مشکلات شناختی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• • ضریب هوشی (IQ) پایین
  • مشکل در یادگیری
  • ناتوانی‌های ذهنی (به‌ویژه در کودکان)

عوارض کمبود ید چیست؟

اگر کمبود ید را درمان نکنید می‌تواند منجر به کم‌کاری شدید تیروئید شود. کم‌کاری تیروئید عوارض زیادی دارد که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• • بیماری قلبی و اختلالات مرتبط با آن مانند بزرگ شدن قلب و نارسایی قلبی؛
  • مسائل مربوط به سلامت روان مانند افسردگی و اختلالات شناختی؛
  • آسیب به اعصاب محیطی بدن که به‌عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می‌شود؛
  • اختلال در تخمک‌گذاری که ممکن است باعث ناباروری در زنان شود.

قرص ید مام خوارزمی، یکی از داروهای تقویتی حاوی مقادیر زیادی از اسیدفولیک و ید بوده که می‌تواند در دوران بارداری توسط خانم‌های باردار مصرف شود. این محصول حاوی 500 میکروگرم اسیدفولیک و 150 میکروگرم ید در هر عدد قرص بوده و قادر است تا تمامی موادمغذی مورد نیاز جنین در شکم مادر را رفع کند.

کمبود ید در زنان باردار بسیار خطرناک است. کمبود ید در بدن منجر به کمبود هورمون تیروئید می‌شود. مقادیر کم هورمون تیروئید در زنان باردار می‌تواند خطر نقص مادرزادی فرزندان را افزایش دهد. مشکلات مربوط به بارداری که کمبود ید می‌تواند باعث آن‌ها شود عبارت‌اند از:

• • سقط‌جنین
  • جنین مرده به دنیا آمده
  • زایمان زودرس
  • ناهنجاری‌های مادرزادی در نوزادان

در موارد شدید، کمبود ید می‌تواند باعث بیماری به نام کرتینیسم شود. کرتینیسم نوعی بیماری است که در اثر وجود هیپوتیروئیدی از بدو تولد ایجاد می‌شود. هیپوتیروئیدی هم از نتایج کمبود ید در بدن است.

در رابطه با ید چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

میگزدم یک عارضه نادر در رابطه با کم‌کاری تیروئید است، اما می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. میگزدم یکی از بیماری‌های ناشی از کمبود ید است. علائم میگزدم عبارت‌اند از:

• • عدم تحمل هوای سرد
  • خواب‌آلودگی و به دنبال آن خستگی مفرط و درنهایت بی‌هوشی

در افراد مبتلابه کم‌کاری تیروئید موارد خاصی می‌توانند باعث کمای میگزدم شوند. این موارد خاص شامل مصرف داروهای آرام‌بخش، عفونت یا سایر عوامل استرس‌زا در بدن است.

میگزدم یک وضعیت اورژانسی است که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. اگر هر یک از علائم آن را تجربه کردید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

از کجا بفهمیم کمبود ید داریم؟

اگر پزشک شما مشکوک به کمبود ید باشد، معمولاً سطح ید شما را به یکی از چهار روش زیر بررسی می‌کند:

• • آزمایش ادرار: این ساده‌ترین و سریع‌ترین آزمایش است. شما می‌توانید در عرض چند دقیقه به نتیجه برسید، اما به اندازه انواع دیگری از آزمایش‌های اندازه‌گیری ید دقیق نیست.
  • آزمایش خون: این یک آزمایش ساده و دقیق برای تعیین سطح ید در بدن است. بااین‌حال، خواندن آن بیشتر از آزمایش ادرار زمان می‌برد.

• • تست پچ ید: تست چسب ید آزمایشی است که در آن پزشک یک تکه ید را روی پوست شما می‌مالد و ظاهر آن را 24 ساعت بعد بررسی می‌کنند. برای کسانی که کمبود ید ندارند، پچ زودتر از 24 ساعت محو می‌شود. اما کمبود ید احتمالاً باعث می‌شود که ید سریع‌تر جذب پوست شود. این آزمایش خیلی دقیق نیست، اما ارزان و نسبتاً سریع است.
  • تست بارگیری ید: این آزمایش میزان یدی که در یک دوره 24 ساعته از ادرار دفع می‌کنید را اندازه‌گیری می‌کند. این تست خیلی سریع و راحت نیست. شما باید هر نمونه ادراری را که دارید در یک دوره 24 ساعته جمع‌آوری کنید، اما این تست کاملاً دقیق است.

ویژگی های قرص یدوفولیک درسا دارو:

• • مناسب برای مادران باردار
  • حاوی مقادیر زیادی از اسیدفولیک و ید
  • کمک به تامین موادمغذی مورد نیاز جنین در شکم مادر
  • کمک به تقویت و رشد هرچه بهتر سیستم عصبی، بینایی و شنوایی جنین و نوزاد

پزشکان برای اندازه‌گیری ید از طریق خون و ادرار هورمون محرک تیروئید (TSH) را اندازه‌گیری می‌کنند. اگر نتایج آزمایش سطوح غیرطبیعی TSH را نشان دهند، ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری مانند سونوگرافی برای بررسی غده تیروئید باشد.

درمان کمبود ید

کمبود ید بهتر است با یک رژیم غذایی سالم اصلاح شود. اگر رژیم غذایی شما به‌تنهایی ید کافی را تأمین نمی‌کند می‌توانید از مکمل ید استفاده کنید. افرادی که نمی‌توانند ید کافی را از طریق غذا دریافت نکنند معمولاً عبارت‌اند از:

• • گیاهخواران
  • زنان باردار

مکمل‌های ید حاوی پتاسیم به‌راحتی توسط بدن جذب می‌شوند. به دنبال مکمل‌هایی باشید که حاوی یدید پتاسیم (KI) و یدات پتاسیم (KIO3) هستند. مکمل‌های ید را بیش از 150 میکروگرم در روز مصرف نکنید. مصرف بیش‌ازحد ید باعث افزایش ید می‌شود که برای تیروئید مضر است.

اکثر افراد مبتلابه کمبود ید می‌توانند مشکلات سلامتی خود را با تغییر رژیم غذایی و افزودن مکمل برطرف کنند. افراد مبتلابه کم‌کاری تیروئید معمولاً با نوع مصنوعی هورمون تیروئید درمان می‌شوند که باید تا آخر عمر آن را مصرف کنند.

افراد مبتلابه میگزدم نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. در بیمارستان، پزشکان مایعات داخل وریدی و سایر درمان‌ها را برای آن‌ها تجویز می‌کنند. پزشکان همچنین هورمون‌های تیروئیدی را برای اصلاح وضعیت بیمار تجویز می‌کنند. پس‌ازاینکه وضعیت فرد مبتلابه میگزدم پایدار شد، پزشک عملکرد تیروئید او را کنترل می‌کند و تعیین می‌کند که آیا تغییر در رژیم غذایی برای اطمینان از مصرف کافی مکمل ید سطح هورمون‌های او را ثابت نگه می‌دارد یا اینکه به مصرف مکمل نیاز خواهد داشت.

راه‌های پیشگیری از کمبود ید

اکثر مردم می‌توانند ید کافی را از خوردن غذاهای غنی از ید مانند غذاهای دریایی دریافت کنند. یکی از راه‌های پیشگیری از کمبود ید اضافه کردن مقدار کمی نمک یددار به غذا است.

شورای ملی تحقیقات بهداشتی و پزشکی توصیه می‌کند که تمام زنانی که قصد باردارشدن را دارند و یا در دوران شیردهی به سر می‌برند باید روزانه تا 290 میکروگرم مکمل ید مصرف کنند. مصرف بیش‌ازحد ید نیز می‌تواند باعث مشکلات تیروئید شود، بنابراین از مصرف دوز توصیه‌شده مکمل ید تجاوز نکنید.

به منظور خرید مکمل ید، باید به مراکز مکمل‌های دارویی معتبر مراجعه کرد. داروخانه روشا مفتخر است که با داشتن انواع مکمل‌های ید اورجینال و با کیفیت، نیاز مشتریان را نسبت به این دسته از محصولات دارویی برآورده سازد.

کلام آخر

ید یک ماده مغذی ضروری برای بدن است. افرادی که به نمک یددار، غذاهای دریایی و برخی سبزیجات دسترسی دارند می‌توانند ید کافی را از رژیم غذایی خود دریافت کنند.

در برخی موارد ممکن است به مکمل ید برای کمک به کاهش خطر کمبود ید یا به‌عنوان درمان برای برخی بیماری‌های خاص مانند تیروئید کم‌کار یا گواتر نیاز داشته باشید.

اگر کمبود ید زود تشخیص داده شود می‌توان آن را به‌طور کامل با عوارض جانبی کم یا بدون هیچ عوارضی جبران کرد. اگر کمبود مکمل ید پس از بروز عوارض تشخیص داده شود، بسیاری از این عوارض به‌ویژه در کودکان می‌توانند دائمی شوند. حتی اگر عوارض کمبود ید بعد از تشخیص آن ایجاد شده باشد دریافت ید کافی در آینده می‌تواند از بدتر شدن عوارض آن جلوگیری کند.