فواید کوآنزیم کیوتن چیست؟ 9 مزیت فوق‌العاده CoQ10
فواید کوآنزیم کیوتن
کوآنزیم کیوتن (CoQ10) می‌تواند به حمایت از پوست، مغز و ریه‌ها کمک کرده و همچنین از بدن در برابر بیماری‌های مزمن مانند سرطان یا دیابت محافظت کند. البته تحقیقات بیشتری برای درک مزایای این ماده نیاز است.
کوآنزیم کیوتن یک ترکیب است که به تولید انرژی در سلول‌های بدن کمک می‌کند. با افزایش سن، بدن مقدار کمتری از آن تولید می‌کند، اما شما می‌توانید از طریق مکمل‌ها یا مواد غذایی، مقادیر مورد نیازتان از کوآنزیم Q10 را به بدنتان برسانید. سطوح پایین کوآنزیم کیوتن ممکن است با بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت و اختلالات عصبی مرتبط باشد. البته رابطه علت و معلولی در این زمینه هنوز روشن نیست.
در ادامه ۹ مزیت بالقوه این ماده را بررسی می‌کنیم و با فواید کوآنزیم کیوتن آشنا می‌شویم.
کوآنزیم کیوتن (CoQ10) چیست؟
کوآنزیم کیوتن ترکیبی است که به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود و بیشترین سطح آن در قلب، کبد، کلیه و لوزالمعده وجود دارد. این ماده با ساخت آنتی‌اکسیدان آدنوزین‌تری‌فسفات (ATP) که در انتقال انرژی سلولی نقش دارد، به تولید انرژی در سلول‌ها کمک می‌کند و به عنوان آنتی‌اکسیدان، سلول‌ها را در برابر استرس اکسیداتیو حفظ می‌کند.
یوبی‌کوئینول (Ubiquinol) فرم احیا شده و یوبی‌کوئینون (Ubiquinone) فرم اکسیده‌شده‌ی کوآنزیم کیوتن هستند. بدن انسان قادر است کوآنزیم کیوتن را بین این دو حالت تبدیل کند. هرچند هر دو نوع CoQ10 در بدن وجود دارد، اما یوبی‌کوئینول شکلی است که بیشتر در گردش خون یافت می‌شود.
نقش کوآنزیم Q10 در بدن انسان چیست؟
استرس اکسیداتیو می‌تواند در عملکرد طبیعی سلول‌ها مداخله کرده و به ایجاد بسیاری از بیماری‌ها کمک کند. بنابراین تعجب‌آور نیست که برخی از بیماری‌های مزمن نیز با سطوح پایین کوآنزیم کیوتن مرتبط هستند. تولید کوآنزیم کیوتن با افزایش سن کاهش می‌یابد. بنابراین افراد مسن ممکن است دچار کمبود این ترکیب شوند.
برخی دیگر از علل احتمالی سطوح پایین کوآنزیم کیوتن عبارتند از:
-
- نقص‌های ژنتیکی در سنتز یا استفاده از کوآنزیم کیوتن
- افزایش نیاز بافت‌ها به CoQ10 به دلیل وجود بیماری
- بیماری‌های میتوکندریایی
- استرس اکسیداتیو ناشی از بالا رفتن سن
- عوارض جانبی درمان‌های استاتین
9 مزیت بالقوه کوآنزیم کیوتن
1. می‌تواند در درمان نارسایی قلبی موثر باشد
برخی تحقیقات نشان می‌دهند کوآنزیم کیوتن ممکن است نتایج درمان بیماران مبتلا به نارسایی قلبی را بهبود بخشد. یک مطالعه نتیجه گرفت که کوآنزیم کیوتن می‌تواند برای مدیریت نارسایی قلبی مفید باشد، به ویژه برای افرادی که قادر به تحمل سایر روش‌های درمانی نیستند. یک مطالعه دیگر که مروری بر ۱۴ تحقیق قبلی بوده نشان داد افراد مبتلا به نارسایی قلبی که مکمل کوآنزیم کیوتن مصرف کرده بودند، خطر مرگ‌ومیر کمتر و بهبود بیشتر در ظرفیت ورزشی نسبت به گروه دارونما داشتند.
کوآنزیم کیوتن همچنین می‌تواند به بازگرداندن سطوح بهینه تولید انرژی، کاهش آسیب اکسیداتیو و بهبود عملکرد قلب کمک کند که همه‌ی این موارد می‌توانند در درمان نارسایی قلبی مفید باشند.
2. برای باروری مفید است
با بالا رفتن سن، باروری زنان به دلیل کاهش تعداد و کیفیت تخمک‌ها کاهش می‌یابد. کوآنزیم کیوتن به طور مستقیم در این فرایند دخیل است. همانطور که سن افزایش می‌یابد، تولید کوآنزیم کیوتن کاهش می‌یابد و بدن کمتر قادر به محافظت از تخمک‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو است.
مکمل کوآنزیم کیوتن در این شرایط مفید است و حتی می‌تواند اثر کاهش CoQ10 بر کیفیت و کمیت تخمک‌ها را معکوس کند. به همین ترتیب، اسپرم مردان نیز در معرض آسیب اکسیداتیو است که ممکن است منجر به کاهش تعداد اسپرم، کیفیت ضعیف اسپرم و ناباروری شود.
چندین مطالعه نتیجه گرفته‌اند که مصرف مکمل کوآنزیم کیوتن با افزایش محافظت آنتی‌اکسیدانی، کیفیت، فعالیت و غلظت اسپرم را بهبود می‌بخشد.
3. از پیری پوست جلوگیری می‌کند
عوامل زیان‌آور مانند آسیب سلولی یا عدم تعادل هورمونی می‌تواند منجر به کاهش رطوبت و محافظت پوست در برابر مهاجمان محیطی و همچنین نازک شدن لایه‌های پوستی شود.
بر اساس مطالعات انسانی و حیوانی، اعمال مستقیم کوآنزیم کیوتن روی پوست ممکن است به کاهش آسیب اکسیداتیو ناشی از پرتوهای UV کمک کند و عمق چین‌وچروک‌ها را کاهش دهد. کوآنزیم Q10 سد محافظتی آنتی‌اکسیدانی پوست را حمایت می‌کند.
4. می‌تواند در کاهش سردرد موثر باشد
عملکرد غیرطبیعی میتوکندری‌ها می‌تواند منجر به کمبود انرژی در سلول‌های مغزی شود و احتمالا در بروز میگرن دخیل است. از آنجایی که کوآنزیم کیوتن عمدتا در میتوکندری سلول‌ها وجود دارد، مطالعات نشان داده‌اند که این ماده احتمالا برای برای درمان میگرن مفید خواهد بود.
یک مطالعه که مروری از 5 تحقیق گذشته بوده نشان داده کوآنزیم کیوتن ممکن است به طور موثری، مدت و فراوانی حملات میگرن را در کودکان و بزرگسالان کاهش دهد. یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۷ ثابت کرد که کوآنزیم کیوتن می‌تواند فراوانی سردردها را کاهش داده و آنها را کوتاه‌تر و با شدت کمتری همراه کند.
5. روی عملکرد ورزشی تاثیر می‌گذارد
در حین فعالیت‌های ورزشی، عملکرد غیرطبیعی میتوکندری‌ها باعث کاهش انرژی عضلانی و انقباضات موثر عضلات می‌شود. کوآنزیم کیوتن با کاهش استرس اکسیداتیو در سلول‌ها و بهبود عملکرد میتوکندری، بر عملکرد ورزشی تاثیر می‌گذارد.
یک مطالعه دریافت که مکمل کوآنزیم کیوتن احتمالا به مهار استرس اکسیداتیو و نشانگرهای آسیب عضلانی و کبدی در شناگران نوجوان در طول دوره رقابت آنها کمک کرده است.
علاوه بر این، مکمل کیوتن می‌تواند به کاهش خستگی کمک کند که این اثر نیز بالقوه روی عملکرد ورزشی تاثیر مثبت خواهد داشت.
6. ممکن است برای دیابت مفید باشد
آسیب اکسیداتیو می‌تواند منجر به آسیب سلولی شود و آسیب سلولی در بروز بیماری‌های متابولیکی مانند دیابت و مقاومت به انسولین نقش دارد.
در یک فراتحلیل در سال ۲۰۱۸، پیشنهاد شده که کوآنزیم کیوتن می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشیده و سطح قند خون را تنظیم کند. یک مطالعه دیگر در افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی (نوعی آسیب عصبی که می‌تواند در افراد دیابتی رخ دهد) دریافت که مصرف ۱۰۰ میلی‌گرم کوآنزیم کیوتن روزانه به مدت ۱۲ هفته می‌تواند سطوح HbA1c و مقاومت به انسولین را بهبود بخشیده باشد. علاوه بر این ممکن است نشانگرهای استرس اکسیداتیو و ترکیبات زیان‌آور را نیز کاهش داده باشد.
7. در پیشگیری از سرطان نقش دارد
بر اساس برخی مطالعات آزمایشگاهی، کوآنزیم کیوتن ممکن است رشد سلول‌های سرطانی را متوقف کند. جالب است بدانید که در افراد مبتلا به سرطان، سطوح پایین‌تری از کوآنزیم کیوتن یافت شده است.
برخی مطالعات قدیمی‌تر پیشنهاد می‌کنند که سطوح پایین کوآنزیم کیوتن ممکن است با خطر بالاتر برخی انواع سرطان مانند سرطان سینه و پروستات مرتبط باشد. مطالعات جدیدتر نیز این موضوع را در مورد سرطان ریه نشان دادند.
با این وجود، موسسه ملی سلامت بهداشت (NIH) آمریکا اظهار می‌کند که تاکنون نشان داده نشده که کوآنزیم کیوتن به عنوان درمان سرطان مفید باشد؛ بنابراین تحقیقات بیشتری برای اثبات این ادعا نیاز است.
8. می‌تواند برای مغز مفید باشد
به طور معمول عملکرد میتوکندریایی با افزایش سن کاهش می‌یابد که می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های مغزی شود و یا بروز شرایطی مانند آلزایمر و پارکینسون را تسهیل کند.
متاسفانه مغز به دلیل داشتن محتوای چربی بالا، بسیار حساس به استرس اکسیداتیو است. این استرس اکسیداتیو تولید ترکیبات زیان‌آور را افزایش می‌دهد که می‌تواند بر حافظه، شناخت و عملکردهای جسمانی تاثیر بگذارد.
کوآنزیم کیوتن ممکن است این ترکیبات زیان‌آور را کاهش دهد و احتمالا (بر اساس برخی مطالعات حیوانی) پیشرفت بیماری آلزایمر و پارکینسون را کند کند. البته تحقیقات بیشتری در رابطه با انسان‌ها نیاز است.
9. از ریه‌ها محافظت می‌کند
افزایش آسیب اکسیداتیو در ریه‌ها و ضعف محافظت آنتی‌اکسیدانی از جمله سطوح پایین کوآنزیم کیوتن، می‌تواند منجر به بیماری‌های ریوی مانند COPD و آسم شود. علاوه بر این، برخی مطالعات قدیمی‌تر دریافتند که افراد مبتلا به این شرایط معمولا سطوح پایین‌تری از کوآنزیم کیوتن دارند.
یک مطالعه دیگر دریافت که مکمل کوآنزیم کیوتن و کراتین (ترکیبی که در سلول‌های عضلانی یافت می‌شود) ممکن است عملکرد ورزشی، احساس تنگی نفس و ترکیب بدن را در افراد مبتلا به COPD بهبود بخشد.
مقدار مصرف مجاز کوآنزیم Q10
کوآنزیم کیوتن به دو شکل یوبی‌کوئینول و یوبی‌کوئینون وجود دارد. مطالعات فعلی نشان می‌دهند که هر دو نوع یوبی‌کوئینول و یوبی‌کوئینون به عنوان مکمل قابل قبول هستند و تفاوت قابل توجهی از نظر جذب بین آنها وجود ندارد.
مکملهای کوآنزیم کیوتن در دوزهای متفاوت از ۳۰ تا ۶۰۰ میلی‌گرم در دسترس هستند. دوزهای ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز در مطالعات مربوط به سلامت قلب استفاده شده‌اند، درحالی‌که دوزهای ۶۰۰ تا ۳۰۰۰ میلی‌گرم برای درمان برخی اختلالات عصبی به کار رفته‌اند.
با این حال مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز با غذا به عنوان متوسط دوز مورد نیاز برای حفظ سطوح درمانی کوآنزیم کیوتن در خون برای اکثر افراد در نظر گرفته می‌شود.
از آنجایی که کوآنزیم کیوتن یک ترکیب محلول در چربی است، جذب آن کند و محدود است. با این حال، مصرف مکملهای کوآنزیم کیوتن با غذا به بدن کمک می‌کند تا آنها را بهتر از مصرف بدون غذا جذب کند. همچنین تایید شده که کپسول‌های نرم، جذب بهتری نسبت به سایر اشکال کوآنزیم کیوتن دارند.
علاوه بر این برخی محصولات موجود در داروخانه‌ها، یک شکل محلول از CoQ10 هستند یا کوآنزیم کیوتن را با برخی روغن‌های مفید برای بهبود جذب این ماده ترکیب کرده‌اند.
منابع غذایی غنی از کوآنزیم کیوتن CoQ10
در حالی که می‌توانید به راحتی کوآنزیم کیوتن را به عنوان مکمل مصرف کنید، این ترکیب در برخی مواد غذایی نیز یافت می‌شود.
مواد غذایی زیر حاوی کوآنزیم کیوتن هستند:
-
- احشاء: قلب، کبد، کلیه
- برخی گوشت‌های ماهیچه‌ای: گوشت خوک، گاو و مرغ
- ماهی‌های چرب: قزل‌آلا، شاه‌ماهی، ماهی ماکرل و ساردین
- حبوبات: سویا، عدس، بادام زمینی
- دانه‌ها و مغزها: کنجد، پسته
- روغن‌ها: روغن سویا و کانولا
علاوه بر مواد غذایی فوق، برخی از انواع میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات و غلات نیز حاوی مقادیر کمتری از کوآنزیم کیوتن هستند.
آیا کوآنزیم کیوتن عوارض جانبی دارد؟
به نظر می‌رسد مکمل کوآنزیم کیوتن تا دوز ۱۲۰۰ میلی‌گرم توسط انسان به خوبی تحمل می‌شود. البته بهتر است این مکمل‌ها را طبق دستور متخصصین مصرف کنید.
برخی از افراد ممکن است با خوردن این مکمل‌ها، بی‌خوابی یا ناراحتی معده را تجربه کنند. در ضمن نباید مکملهای CoQ10 را همراه با داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین و برخی داروهای ضد سرطان مصرف کنید.
چه کسانی نباید کوآنزیم کیوتن مصرف کنند؟
کوآنزیم کیوتن ممکن است اثر وارفارین و برخی داروهای فشارخون و ضد سرطان را کاهش دهد و با آنها تداخل داشته باشد. پیش از امتحان کوآنزیم کیوتن توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید و اطمینان حاصل کنید که پزشک از هرگونه دارو یا مکمل دیگری که مصرف می‌کنید آگاه است.
نتیجه‌گیری
کوآنزیم کیوتن یک ترکیب محلول در چربی شبه‌ویتامین است که به نظر می‌رسد مزایای سلامتی بسیاری داشته باشد.
تحقیقات نشان می‌دهد که کوآنزیم Q10 می‌تواند به بهبود سلامت قلب و تنظیم قند خون کمک کند؛ از بدن در برابر برخی از انواع سرطان محافظت کند و فراوانی میگرن را کاهش دهد. این ماده همچنین ممکن است آسیب اکسیداتیوی که منجر به خستگی عضلانی، آسیب پوستی و بیماری‌های مغزی و ریوی می‌شود را کاهش دهد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی CoQ10 در این زمینه‌ها مورد نیاز است.
کوآنزیم کیوتن به عنوان مکمل در دسترس است و مصرف آن بدون مسمومیت همراه است؛ اما بهتر است قبل از مصرف مکمل کوآنزیم Q10 با پزشک مشورت کنید. همچنین می‌توانید میزان دریافت این ماده راا از طریق منابع غذایی غنی از کوآنزیم کیو 10 افزایش دهید.
