اهمیت تحت‌نظر بودن فشار خون زنان پس از زایمان | فشار خون و پره اکلامپسی

یکی از عوارض دوران بارداری که اختلالی چند ارگانی محسوب می‌شود پری اکلامپسی نام دارد که بر اساس مطالعاتی که برای جمع‌آوری داده برای نوشتن این مطلب صورت گرفت بین 5 تا 7 درصد حاملگی‌ها توام با این عارضه خواهد بود. بیماری که موجب مرگ و میر مادران شده و از این حیث حتی یک احتمال یک درصدی از آن را هم باید مهم تلقی کرد. پری-اکلامپسیا بعد از هفتۀ بیستم بارداری رخ می‌دهد

تحقیقاتی که در انجمن قلب آمریکا صورت گرفته شهادت داده که فشار خون بالا در زنانی که در دوران بارداری با عارضۀ پره اکلامپسی درگیر بوده‌اند، پس از زایمان باقی خواهد ماند و از این نظر اهمیت دارد این گروه از مادران تحت مراقبت جدی پس از زایمان قرار بگیرند.

فشار خون بالا پس از زایمان همراه با خطرات جدی است این در حالی است که چنانچه فرد پس از زایمان به مدت شش هفته تحت مراقبت بوده و فشار خون وی کنترل شود به سادگی از بروز چنین خطراتی جلوگیری خواهد شد. بنابراین می‌بینیم علی‌رغم وجود برخی خطرات جدی در شرایط مختلف همواره آگاهی و هوشیاری خواهد توانست به فرد تا ممانعت از بروز اتفاقات جبران‌ناپذیر کمک کند.

با وجود آنچه بالاتر توضیح داده‌شد مطالعه و تحقیقی پیرامون زنان و زایمان در هلند گزارۀ تازه‌ای روی میز گذاشت؛ اینکه گروهی از زنان با وجود قرار گرفتن تحت مراقبت‌های بالینی پس از زایمان همچنان فشار خون بالایی دارند؛ این در حالی است که پیشتر موضوع قطعی و مورد توافق این بود که تنها زنان میانسال مبتلا به پره اکلامپسی شدید قبلی سه برابر افزایش خطر فشار خون و تا هفت برابر افزایش خطر بیماری قلبی عروقی دارند.

ولی حال واضح است علاوه بر گروه گفته‌شده توجه به درصدی از زنان است که حتی پس از زایمان به مدت یک سال درگیر فشاتر خون بالا باقی مانده‌اند. گروهی دیگر از زنان در طول شب به آن میزان که ضرورت دارد کاهش فشار خون سیستولیک ندارند پرواضح است این هشدارها خبر از افزایش بیماری‌های قلب و عروق را بالا می‌برد.

خطرات پره اکلامپسی پس از تولد

تعریفی که از پره اکلامپسی ارائه شده است علاوه بر وجود فشار خون بالا اشاره‌ای هم به افزایش پروتئین در ادرار به هنگام بارداری دارد. بیماری که در 5 درصد زنان باردار آن هم در کشورهای توسعه یافته بروز پیدا می‌کند. پره اکلامپسی در زنانی که پیش از اقدام به بارداری دارای فشار خون بالا بوده‌اند بیش از زنانی با فشار خون طبیعی رخ می‌دهد.

لازم است به این نکته توجه داشته باشید که گاهی زنان در مراکز مراقبتی و بهداشتی دارای فشار خون طبیعی هستند و این اصلا تضمین‌کنندۀ این مطلب نیست که همین زنان در موقعیت‌های دیگر با افزایش سطح فشار خون روبه رو نباشند. پزشکی به نام بن شاپ با همکاری یک تیم 200 نفره به مدت یک سال دست به ثبت آمار و بررسی فشار خون زنان پس از زایمان زد. برای این کار آن‌ها فشار خون زنان را در طول روز و شب ثبت می‌کردند. همچنین این کار را زمانی که این گروه از زنان به پزشک مراجعه می‌کردند هم ادامه می‌دادند.

نتایج به‌دست آمده گواه این مطلب بود که بیش از 40 درصد از زنان در طول سال پس از زایمان، فشار خون بالا داشتند.

در بیشتر موارد، 17 درصد فشار خون ماسکی داشتند - به این معنی که در مطب پزشک فشار خون طبیعی از خود نشان دادند اما در خارج از مطب عدد فشار خون بالاتر از میزان ثبت شده در مطب بود. 14 درصد فشار خون پایدار و 9 درصد فشار خون بالا پوشش سفید داشتند (مقادیر بالاتر در تنظیمات بالینی).

این یافته‌ها محققان را به این آگاهی رساند که اگر زنان خارج از مراکز پزشکی نظارت بالینی دریافت نکنند بالغ بر 56 درصد از آن‌ها بدون آگاهی از وضعیتشان محروم از دریافت مراقبت‌های پزشکی لازم خواهند شد.

آمارهای به دست آمده از این مطالعه محدود به موارد عنوان شده نیست، اضافه بر آن‌ها باید اشاره کنیم به 46 درصد از زنانی که در روز و شب کاهش کافی فشار خون را ندارند. همچنین 42 درصد از زنان فشار خون بالا در شب را تجربه کردند که خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.

بنابراین آنچه این تحقیقات به ما می‌گوید این است که زنانی که در دوران بارداری تجربۀ فشار خون بالا داشته‌اند لازم است برای مدت‌ها نه تنها در مطب پزشک بلکه در هر ساعت از شبانه‌روز فشار خونشان کنترل شود و این کنترل نباید محدود به ویزیت‌های شش‌هفته‌ای هم باشد.

آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که با نظارت و درمان مستقیم فشار خون پس از بارداری در این زنان از طریق نظارت 24 ساعته فشار خون سرپایی، امکان کمک به کاهش این خطر را خواهیم داشت. زنانی که نسبت به بی‌ثباتی فشار خون خود در طی ساعات متفاوت شبانه‌روز هستند می‌توانند گام‌های مناسبی برای کاهش فشار خون خود بردارند و از عواقب فشار خون بالا برای سلامتی در آینده در زندگی اجتناب کنند.

بارداری و سلامت قلب

پربیراه نیست که از بارداری برای زنان به مثابه یک ترومای عظیم یاد می‌شود، به طور کلی، بارداری بر قلب و سیستم گردش خون زن فشار وارد می‌کند. از آنجایی که حجم خون برای حمایت از نوزاد 30 تا 50 درصد افزایش می یابد، قلب زن باردار در هر دقیقه خون بیشتری پمپاژ می کند و ضربان قلب او افزایش پیدا خواهد کرد.

بر اساس تحقیقات انجمن قلب آمریکا که در سال 2017 منتشر شده است، زنانی که به پره اکلامپسی زودرس مبتلا می‌شوند (قبل از هفته سی و چهارم بارداری) احتمال ضخیم شدن بطن چپ قلبشان یک ماه پس از زایمان بیشتر است و بنابراین در معرض بیشترین خطر ابتلا به بیماری قلبی هستند.

همچنین زنانی که در سن 40 سالگی یا بیشتر باردار هستند در مقایسه با زنانی که در سنین پایین‌تر هستند در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی ایسکمیک، سکته مغزی هموراژیک، حمله قلبی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی هستند. یک گزارش اخیر همچنین نشان داد که خونریزی زیر عنکبوتیه خود به خود، یک نوع نادر سکته مغزی، در بین زنان باردار در حال افزایش است.

این نوع از سکتۀ مغزی بیشتر در زنانی در بازۀ سنی 40 تا 65 سال اتفاق خواهد افتاد؛ اگرچه باید گفت در زنان آفریقایی-آمریکایی 20 تا 29 سال حادث شدن این بیماری با نسبت بیشتری رخ داده است.

جمع‌بندی:

فشار خون بالا در زنان پس از زایمان امری شایع است که در مبتلایان به پره اکلامپسی همراه با عوارض طولانی مدت و خطرناکی خواهد بود. اهمیت دارد چنانچه از گروهی هستید که پیش از دوران بارداری هم مبتلا به فشار خون بالا بوده‌اید نسبت به این مقوله با هوشیاری عمل کنید. پس از زایمان ممکن است در ماه‌های اول هرگاه برای چکاپ به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنید فشار خون نرمالی را در پرونده‌تان ثبت کنید؛ اما این تاییدی بر این نیست که خارج از مراکز درمان و در ساعات متفاوت شبانه روز هم این وضعیت  صادق باشد. موضوع فشار خون را بیش از آن‌چه لازم است جدی بگیرید.