درباره آزمایش‌های پیش از بارداری که ضروری هستند، بیشتر بدانیم!

آزمایش‌های پیش از بارداری چرا ضروری هستند؟ هر مطلب علمی دربارۀ بارداری را که در صفحات اینترنتی و کتاب‌ها جستجو کنید، یک جمله آشنا می‌بینید. بارداری یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های زندگی است و زوجین باید در صحت و سلامت کامل تصمیم به فرزندآوری بگیرند. به همین دلیل تصمیم گرفته ایم با استناد به مقاله علمی در marchofdimes این موضوع را از تمام زوایا بررسی کنیم و بببینیم چه آزمایش هایی باید پیش از بارداری انجام شود؟

به زبان ساده باید بگوییم که فقط جسم شما نیست که باید برای بارداری آماده باشد، بلکه وضعیت مالی و امکان تأمین آینده خانواده، شرایط مناسب برای تربیت فرزند و از مهم‌تر شرایط مساعد روحی پدر و مادر باید به نحوی باشد که امکان تربیت و فرزندآوری داشته باشند. از این فاکتورهای مشترک هم که بگذریم، نوبت به سلامت جسمی و روحی مادر می‌رسد که در صدر لیست قرار دارد. زنانی که تصمیم به مادر شدن می‌گیرند، باید در وضعیت سلامت جسمانی خوبی باشند، حتماً پیش از اقدام به بارداری به متخصص مراجعه کرده و سلامتشان را چک کنند و اگر نیاز به مکمل های بارداری داشتند، آن را تهیه کنند.

از طرف دیگر این بانوان باید در وضعیت روحی خوبی هم باشند تا بتوانند شرایط دوران بارداری را با سلامت طی کنند. با این توصیف، بارداری را تصمیم یک‌طرفه ندانید و خودتان را نسبت به آن مجبور نکنید، یعنی نگویید حالا که ازدواج کردم باید حتماً بچه داشته باشم، بلکه زمانی تصمیم به دعوت بچه به زندگی‌تان را بگیرید که بتوانید از حضورش لذت برده و توانایی گذر از این دوران را داشته باشید.

چرا آزمایش‌های پیش از بارداری مهم است؟

قبل از معرفی انواع آزمایش قبل از بارداری بیایید به یک سؤال مهم پاسخ دهیم و ببینیم که چرا این دست از تست‌ها و آزمایش‌های پزشکی اهمیت ویژه دارد؟

پیشنهاد دیگر هم این است که پیش از اقدام به بارداری حتماً با روان‌شناس ملاقات کنید، زیرا هرگونه اختلال روحی اعم از افسردگی و … می‌تواند سلامت جسمی شما را تحت‌تأثیر قرار دهد.

در نهایت با انجام کامل هرگونه آزمایش قبل از بارداری می‌توانید در صورت بروز هرگونه مشکل تا حد زیادی از آن جلوگیری کنید.

آزمایش‌های قبل از بارداری برای چه کسانی ضروری است؟

اگرچه همه زوجین پیش از قدام به بارداری باید آزمایش قبل از بارداری بدهند؛ اما برای برخی شرایط خاص انجام این تست‌ها ضروری و غیرقابل‌اجتناب است. در واقع تمامی کسانی که در تجربه‌های قبلی:

• • زایمان زودرس داشتند
  • تجربه تولد کودک با نقص‌عضو داشتند
  • سقط جنین داشتند
  • فرزندشان مرده به دنیا آمده است

باید حتماً آزمایش‌های ضروری قبل از بارداری را انجام دهند تا زایمان ایمنی را تجربه کنند و در صورت لزوم برای بارداری اقدام نکرده یا دیرتر اقدام کنند.

آزمایش‌های قبل از بارداری چه مواردی را بررسی می‌کند؟

خب بعد از این مقدمه نوبت این است که ببینیم آزمایش‌های قبل از بارداری چه مواردی را تست می‌کند و در فرایند انجام این تست‌ها چه چیزهایی برسی می‎شود؟

اولین موردی که در آزمایش قبل از بارداری به آن توجه می‌شود، میزان فولیک‌اسید است که همه ما برای سلامت، رشد کافی بدن و حفظ قوای جسمانی به آن نیاز داریم. میزان متعادل فولیک‌اسید در بدن طی دوران بارداری مانع از رشد ناقص مغز و ستون فقرات کودک شده و کمک می‌کند تا رشد کامل شود. به همین خاطر معمولاً متخصصان توصیه می‌کند تا مادر پیش از اقدام به بارداری روزانه 400 میکروگرم فولیک‌اسید مصرف کند.

دومین آزمایش قبل از بارداری در مورد دیابت و فشارخون است که باید با تجویز پزشک و طی چکاپ کامل انجام شود. همچنین در زمینه بیماری‌های عفونی مانند توکسوپلاسوز و سایر بیماری‌های مقاربتی مانند HPV و ایدز بهتر است سلامت مادر تأیید شود تا انتقال ویروس‌ها در نه ماه بارداری باعث اتفاقات ناخوشایند نشوند.

در انجام سایر تست‌ها و البته مراجعه به روان‌شناس برای بررسی افسردگی هم بهتر است که حتماً به سابقه بیماری‎های خانوادگی‌ و داروهایی که از قبل مصرف کردید توجه کنید؛ زیرا ممکن است زمینه‎ساز برخی شرایط خاص باشد.

تست‌های ژنتیکی قبل از بارداری

وقتی صحبت از انجام آزمایش قبل از بارداری باشد، همیشه باید جایی هم برای بحث ژنتیک باز کنیم. قاعدتاً هیچ پدر و مادری دوست ندارد که فرزندش دچار نقص‌عضو یا ناتوانی باشد؛ زیرا هم خود طفل در طول زندگی اذیت خواهد شد و هم پدر و مادر باید هزینه گزافی بابت تأمین دارو و مراقبت‌های ویژه فرزندانی با ناتوانی به ویژه ناتوانی ذهنی پرداخت کنند. به همین خاطر پیش از اقدام به بارداری به‌خصوص اگر نسبت خانوادگی دارید، آزمایش‌های ژنتیک را با حساسیت دنبال کنید.

اگر شرایط ژنتیکی خاص یعنی بیماری خانوادگی و ارثی دارید، پیش از اقدام به بارداری برای چکاپ حتماً تست خون و بزاق بدهید تا شرایط فعلی‌تان بررسی شود. بیماری‌های ژنتیکی همان‌طوری که می‌دانید از والد به فرزندانشان و از طرق ژن‌ها منتقل می‌شود. این ژن‌ها بخشی از ساختار سلولی بدن هستند و می‌توانند عادات، رفتار، شکل ظاهری و متأسفانه برخی بیماری‌ها را انتقال دهند. به همین خاطر، اگر هر دو والد یا یکی از آن‌ها در شرایط ژنتیکی خاصی است باید تست ژنتیک قبل از بارداری را جدی بگیرد و در صورت شرایط حاد تصمیم به فرزندآوری را تا زمان درمان عقب بیندازد.

در همین راستا معمولاً متخصصان از بانوان درخواست می‌کنند که آزمایش‌های:

• • فیبروز کیستیک CF (بیماری مرتبط با سیستم تنفسی)
  • آتروفی ستون فقرات و عضلات SMA (مرتبط با سیستم اعصاب  ستون فقرات)
  • تالاسمی (نوعی بیماری خونی که کمبود گلبول قرمز و هموگلوبین است)

را انجام داده و نتیجه را به متخصص نشان دهند.

در ضمن برای زوجینی که ازدواج فامیلی داشتند انجام دو آزمایش دیگر هم لازم است که اولین مورد سندرم شکننده X  (Fragile X syndrome) است. فردی که دچار این سندرم شود، بدنش پروتئین کافی برای رشد استخوان ندارد و ممکن است بعد از دوران بلوغ دچار مشکلات جدی شود.

دومین آزمایش ضروری در ازدواج‌های فامیلی تست تای ساکس (Tay Sachs) است. این بیماری شرایطی را برای فرد ایجاد می‌کند که به مرور سلول‌های عصبی مغز و ستون فقرات از بین رفته و شخص دچار مشکلات جدی می‌شود.

آزمایش مهم برای بارداری از طریق لقاح مصنوعی

والدینی که از طریق لقاح مصنوعی (IVF) تصمیم به بچه‌دارشدن گرفتند، توصیه می‌شود تا تست معروف به پیش از لانه‌گزینی (preimplantation) را انجام دهند. در لقاح مصنوعی تخمک و اسپرم در فضای آزمایشگاهی ترکیب شده و هسته اولیه جنین را شکل می‌دهند تا در داخل رحم قرار داده شود. این تست برای برسی سلامت جنین بدون هیچ‌گونه تغییر ژنتیکی  است که برای این زوجین پیشنهاد می‌شود.

برخی تست‌های ضروری که اجباری نیست!

در نهایت هم خوب است که پیش از بارداری حتماً سلامت دهان و دندان را چک کنید، زیرا بخشی از کلسیم و ذخیره بدن از طریق شیردادن به کودک منتقل می‌شود، در نتیجه بهتر است که با مراجعه به دندان‌پزشکی درمان‌های لازم را انجام داده و دندان‌های سالمی داشته باشید.

بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت همه ما در دوران کودکی و نوجوانی، پیش از سربازی و ازدواج واکسینه شده‌ایم. با این حال بهتر است که برای حفظ سیستم ایمنی بدن برای تزریق برخی واکسن‌ها و بررسی کلی شرایط بدن به مراکز درمانی یا پزشک متخصص مراجعه کنید.

در صورتی که اهل مصرف دخانیات، سیگار، قلیان و یا نوشیدن الکل هستند، در دوران بارداری این عادت‌ها را متوقف کرده و حتماً پیش از اقدام به بارداری در مورد آن با پزشک مشورت کنید.

اگر اهل ورزش هستید که حرفی نمی‌ماند؛ اما اگر تا امروز تحرک خاصی نداشتید، حتماً سلامت بدن، وضعیت قوای جسمانی و ستون فقرات را چک کرده و مطمئن شوید که بدن شما آمادگی نه ماه بارداری را دارد، در غیر این صورت لازم است که مدتی تحرک داشته یا مکمل و انواع ویتامین را مصرف کنید. در این چکاپ معاینه لگن را هم فراموش نکنید و مطمئن شوید که ستون فقرات و لگن در وضعیت قابل‌قبولی برای حمل کوک قرار دارد. در صورت بروز هر مشکلی هم حتماً درمان دارویی یا فیزیوتراپی را پیش از اقدام به بارداری شروع کنید.

انجام تست‌های دیگری مانند تست پاپ‌اسمیر، تست فشارخون و قند خون و مشورت با یک متخصص ژنتیک از جمله کارهای مهمی است که برای تجربه حاملگی سالم باید پیش از اقدام به بارداری سراغش بروید.

کلام آخر

تا اینجا با تعدادی از تست‌ها و انواع آزمایش قبل از بارداری همراه با نکات مهمی که باید بدانید، آشنا شدید. مهم‌تر از انجام این قبیل تست‌های پزشکی، وضعیت ژنتیکی شما به‌عنوان والد است که اگر اطلاعی هم از آن ندارید، لازم است که پیش از اقدام به بارداری حتماً به متخصص ژنتیک مراجعه کنید. علاوه بر این در صورتی که آمادگی همه‌جانبه برای فرزندآوری و تربیتش را دارید، پدر و مادر شدن را انتخاب کنید و باور داشته باشید که هیچ اجباری برای فرزندآوری وجود ندارد. ازدواج شما قرار نیست با حضور فرزند کامل شود و اگر تمایلی به والدشدن ندارید، با اقدام به بارداری اول به طفل و سپس به خودتان ظلم کردید پس در سلامت کامل، بدون اجبار و با آگاهی مادر شدن را انتخاب کنید.