عوارض مصرف بیش از حد اسید فولیک
مصرف دوزهای بالای مکمل اسید فولیک ممکن است باعث بروز عوارض جانبی از جمله تسریع زوال عقل در سالمندان و افزایش احتمال بازگشت سرطان شود. اسید فولیک شکل مصنوعی ویتامین B9 است و تنها در مکملهای ویتامینی و برخی غذاهای غنیشده یافت میشود.
زمانی که ویتامین B9 به طور طبیعی در غذاها وجود دارد، فولات نام دارد. فولات در لوبیا، پرتقال، مارچوبه، کلم بروکسل، آووکادو، سبزیجات و غیره یافت میشود. ویتامین B9 صرفنظر از اینکه به شکل فولات یا اسید فولیک باشد، برای تشکیل سلولها و DNA در بدن ضروری است.
سطوح پایین فولات خون با افزایش خطر نقایص مادرزادی، بیماری قلبی، سکته مغزی و برخی سرطانها مرتبط است. از سوی دیگر، سطوح بالای فولات خون برای بیشتر بزرگسالان سالم مشکلساز نیست. با این حال، مصرف بیش از حد اسید فولیک از طریق مکملها میتواند زیانآور باشد.
در این مقاله 4 عارضه احتمالی مصرف بیش از حد اسید فولیک را بررسی میکنیم. همراه ما باشید.
چرا اسید فولیک اضافه در بدن ایجاد میشود؟
بدن شما فولات را به راحتیِ فرم مصنوعی آن، یعنی اسید فولیک جذب نمیکند.
تخمین زده میشود حدود 85 درصد اسید فولیک موجود در غذاهای غنی شده یا مکملها که با غذا مصرف میشود، جذب میشود؛ در حالی که تنها 50 درصد فولات طبیعی غذاها توسط بدن مورد استفاده قرار میگیرد.
پس از جذب اسید فولیک به جریان خون، کبد آن را به ترکیبات کوچکتری تبدیل میکند. با این حال، کبد تنها قادر به پردازش مقدار مشخصی از اسید فولیک در یک زمان است. در نتیجه، مصرف بیش از حد اسید فولیک از طریق غذاهای غنی شده و مکملها میتواند منجربه انباشته شدن اسید فولیک متابولیزه نشده (UMFA) در خون شود. این اتفاق زمانی که غذاهای حاوی فولات بالا مصرف میشود، رخ نمیدهد. سطوح بالای UMFA با مشکلات سلامتی مختلفی مرتبط هستند.فولیک اسید چیست؟ راهنمای کامل مصرف فولیک اسید، فواید و عوارض
معادلهای غذایی فولات
از آنجا که اسید فولیک نسبت به فولات موجود در غذاها بهتر جذب میشود، سازمان غذا و تغذیه ملی آمریکا معادلهای غذایی فولات را برای تعیین توصیههای واضحتر مصرف فولات ایجاد کرده است.
هر میکروگرم معادل غذایی فولات برابر است با:
-
- یک میکروگرم فولات از غذاها
- 0.6 میکروگرم اسید فولیک از غذاهای غنیشده یا مکملهای غذایی مصرفشده با غذا
- 0.5 میکروگرم اسید فولیک از مکملهای مصرفشده با معده خالی
در ضمن UL یا حداکثر مصرف ایمن برای فولات طبیعی غذاها تعیین نشده است.
اما مؤسسه ملی سلامت آمریکا توصیه میکند بزرگسالان بالای 19 سال مصرف اسید فولیک از غذاهای غنیشده و مکملها را به روزانه 1000 میکروگرم محدود کنند. UL برای کودکان کمتر بوده و بسته به سن بین 300 تا 800 میکروگرم در روز متغیر است. در نظر داشته باشید اکثر افراد بیش از 1000 میکروگرم اسید فولیک در روز دریافت نمیکنند؛ مگر این که مکمل با دوز بالا مصرف کنند.
قرص کوالی فول دکتر گیل، یک مکمل بسیار مؤثر برای خانمهای باردار معرفی است. این محصول نقص خونی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ را بهطور کامل تسکین میدهد.
1. پنهان کردن کمبود ویتامین B12
دریافت بالای اسید فولیک ممکن است کمبود ویتامین B12 را پنهان کند.
بدن برای ساخت گلبولهای قرمز و عملکرد بهینه قلب، مغز و سیستم عصبی از ویتامین B12 استفاده میکند. کمبود ویتامین B12 اگر درمان نشود، میتواند منجر به آسیب عصبی برگشتناپذیر شود که تشخیص دیرهنگام آن نگرانکننده است.
بدن از فولات و ویتامین B12 به طور مشابه استفاده میکند، به این معنی که کمبود هرکدام میتواند باعث علائم مشابهی شود. به همین دلیل، مکملهای اسید فولیک ممکن است کمخونی مگالوبلاستیک ناشی از ویتامین B12 را پنهان کنند و باعث شوند کمبود زمینهای ویتامین B12 تشخیص داده نشود. کمخونی مگالوبلاستیک، با گلبولهای قرمز بزرگشده مشخص میشود و میتواند باعث علائمی همچون ضعف، خستگی، مشکل در تمرکز و تنگی نفس شود.
اگر مکمل فولیک اسید مصرف میکنید و هرکدام از این علائم را تجربه میکنید، بهتر است سطح B12 خود را بررسی کنید.
2. تسریع زوال عقل مرتبط با بالا رفتن سن
دریافت بیش از حد اسید فولیک ممکن است زوال عقلی ناشی از پیری را تسریع کند، به ویژه در افرادی که سطح پایین ویتامین B12 دارند.
یک مطالعه در افراد بالای 60 سال، سطوح بالای خونی فولات یا اسید فولیک جذب نشده را با زوال عقل در افرادی که سطح پایین B12 داشتند مرتبط دانست. این ارتباط در افراد با سطح B12 طبیعی مشاهده نشد. مطالعه دیگری نشان داد افرادی که سطح فولات بالا و ویتامین B12 پایین دارند، تا 3.5 برابر بیشتر در معرض از دست دادن عملکرد مغزی نسبت به افراد با پارامترهای خونی طبیعی هستند. با این حال، در نظر داشته باشید پژوهشهای بیشتری لازم است تا بتوان با قطعیت گفت مصرف مکمل با دوزهای بالای اسید فولیک میتواند برای سلامت مغز مضر باشد.
3. کاهش سرعت رشد مغزی در کودکان
دریافت کافی فولات در دوران بارداری برای رشد مغزی جنین و کاهش خطر نقایص مادرزادی ضروری است. همین موضوع باعث میشود توصیه شود زنان در سن باروری مکمل اسید فولیک مصرف کنند. اما مصرف مکملهای اسید فولیک بیش از حد در دوران بارداری ممکن است منجر به افزایش مقاومت به انسولین و کُند شدن رشد مغزی کودکان شود.
یک مطالعه نشان داده کودکان 4 و 5 سالهای که مادرانشان در دوران بارداری بیش از 1000 میکروگرم اسید فولیک در روز مصرف کردهاند، در آزمونهای رشد مغزی نمرات پایینتری نسبت به کودکان مادرانی که روزانه 400 تا 999 میکروگرم مصرف کردهاند، کسب کردند. مطالعه دیگری ارتباط بین سطوح بالاتر فولات خون در دوران بارداری و خطر بیشتر مقاومت به انسولین در کودکان 9 تا 13 سال را نشان داد.
اگرچه پژوهشهای بیشتری لازم است، بهتر است در دوران بارداری بیش از دوز روزانه توصیهشده 600 میکروگرم اسید فولیک مصرف نشود؛ مگر اینکه تجویز پزشک باشد.
4. افزایش احتمال بازگشت یا عود سرطان
نقش اسید فولیک در ایجاد و بازگشت سرطان دوگانه است.
پژوهشها نشان میدهند اگر سلولهای سالم به سطوح کافی اسید فولیک دسترسی داشته باشند، از سرطانی شدن آنها جلوگیری میشود. اما قرار گرفتن سلولهای سرطانی در معرض سطوح بالای اسید فولیک ممکن است منجر به رشد و گسترش آنها شود.
با وجود اینکه پژوهشها در این زمینه متناقض هستند، برخی مطالعات حاکی از افزایش جزئی خطر سرطان در افراد مصرفکننده مکمل اسید فولیک است، اما اکثر پژوهشها چنین ارتباطی را نشان ندادهاند. برخی مطالعات قدیمیتر نشان میدهند افرادی که قبلاً به سرطان پروستات یا کولورکتال مبتلا بودهاند و روزانه بیش از 1000 میکروگرم مکمل اسید فولیک مصرف کردهاند، خطر بازگشت سرطان آنها 1.7 تا 6.4 درصد بیشتر بوده است.
با این حال، به نظر نمیرسد مصرف غذاهای حاوی مقادیر زیاد فولات باعث افزایش خطر سرطان شود. شاید حتی بتواند این خطر را کاهش دهد. در نهایت، نیاز به پژوهشهای بیشتر درباره ارتباط بالقوه بین فولات، مکمل اسید فولیک و خطر ابتلا و بازگشت سرطان وجود دارد.
قرص کوالی فول پلاس دکتر گیل، یک مکمل تقویتی است که به تأمین فولیک اسید ضروری برای بدن میپردازد. این قرص به منظور تقویت باروری در خانمها و آقایان مورد استفاده قرار میگیرد و از وقوع کمخونی جلوگیری میکند.
دوز مصرفی توصیه شده، دوز مناسب و تداخلهای احتمالی اسید فولیک
اسید فولیک در اکثر مولتیویتامینها، مکملهای دوران بارداری و ویتامینهای ب کمپلکس وجود دارد، اما به صورت مکمل مجزا هم عرضه میشود. در برخی کشورها برخی غذاها نیز با این ویتامین غنیسازی میشوند. مکمل اسید فولیک معمولاً برای پیشگیری یا درمان کمبود فولات خون تجویز میشود. همچنین زنان باردار یا آنهایی که قصد بارداری دارند، برای کاهش خطر نقایص مادرزادی اغلب از این مکملها استفاده میکنند.
میزان توصیهشده روزانه برای افراد بالای 14 سال 400 میکروگرم است. این مقدار برای دوره بارداری 600 میکروگرم و دوره شیردهی 500 میکروگرم توصیه شده است. دوز مکملهای اسید فولیک معمولاً بین 400 تا 800 میکروگرم است.
اسید فولیک را میتوان بدون نسخه خریداری کرد و مصرف آن در دوزهای معمول، ایمن تلقی میشود. البته این مکمل میتواند با برخی داروهای تجویزی مانند داروهای ضد تشنج، آرتریت روماتوئید و عفونتهای انگلی تداخل داشته باشد. بنابراین اگر داروهای دیگری مصرف میکنید، بهتر است قبل از مصرف مکمل اسید فولیک با پزشک مشورت کنید.
نتیجهگیری
مکمل اسید فولیک بهطور کلی ایمن است و میتواند روش مناسبی برای حفظ سطوح کافی فولات در بدن باشد.
با این حال، دریافت بیش از حد اسید فولیک ممکن است باعث بروز چند عارضه از جمله کند شدن رشد مغزی کودکان و تسریع زوال عقل در سالمندان شود. اما پژوهشهای بیشتری در رابطه با عوارض جانبی مصرف بیش از حد اسید فولیک لازم است. شما میتوانید با مشورت پزشکتان سطح فولات بدنتان را بررسی کنید و در مورد نیاز به مصرف مکمل تصمیم بهتری بگیرید.