«اکتبر ماه آگاهی رسانی پیرامون سرطان پستان»/ رویداد سرطان پستان در روشا
«اکتبر ماه آگاهی رسانی پیرامون سرطان پستان»
چه وظیفۀ مهمی بر دوش شهروندان مسئولیت‌پذیر در اکتبر، ماه آگاهی رسانی از سرطان پستان سنگینی می‌کند؟
بیایید از همین ابتدای صحبت با هم روی یک موضوع توافق کنیم، این که دغدغۀ بهداشت و سلامت جامعه لحظه‌ای نباید از شاخص اولویت‌های هر شهروند دغدغه‌مندی حذف بشه. بدون شعار و اقدام مارکتینگی این رو هم بگیم که برای «روشا» این شاخص خیلی مهمه و تلاشش رو کرده و می‌کنه سهمی ولو اندک در حمایت و همراهی سایر دغدغه‌مندان ایفا کنه.
چرا پرداختن به سرطان پستان و راههای تشخیص آن مهم است؟
سرطان پستان که یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در زنان به شمار می‌ره زمانی رخ می‌ده که سلول‌های پستان به صورت غیرقابل کنترلی رشد می‌کنن و توده‌ای را تشکیل می‌دن. این توده می‌تونه در هر قسمتی از پستان ایجاد بشه و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، به سایر قسمت‌های بدن هم گسترش پیدا کنه.
خبر خوب اما اینه که سرطان پستان همون اندازه که برای گرفتن جان انسان‌ها قدرتمنده به همون اندازه هم ناتوانه در به مقصود رسیدن؛ اگه آگاهی رو به چشم زنجیره‌ای ببینیم که وظیفۀ هر شهروندی دست به دست کردن و تکثیرشه.
روشا در آگاهی رسانی پیرامون سرطان پستان چگونه نقش‌آفرینی کرد؟!
از همون شروع اکتبر تمام پرسنل داروخانه روشا با نصب روبان‌های صورتی که نماد بین‌المللی این بیماریه خودشون رو در موقعیتی قرار دادن تا شهروندانی که نسبت به این بیماری شناخت کمتری دارن کنجکاوی‌شون تحریک بشه و به دنبال پرسش از همکاران روشایی فرصتی برای گفت و گویی ولو کوتاه خلق بشه و به این شکل انتقال سرنخ‌هایی برای جستجو و شناخت بیشتر نشانه‌های سرطان پستان با سهولت بیشتری در سطح جامعه رخ بده.
در ادامه به فکر برگزاری یک رویداد آموزشی برای انجام یک کار عمیق‌تر افتادیم و نتیجه این که با دعوت از دکتر مهدی تقدیری فلوشیپ پستان گام اول برگزاری رویداد رو برداشتیم. اگرچه در همون ابتدای کار کاندید شدن دکتر تقدیری برای این اتفاق از فیلترهای سخت‌گیرانۀ روشا عبور کرده بود؛ اما استقبال مدعوین برای ثبت‌نام در این رویداد به دلیل حضور دکتر مهدی تقدیری ما رو از انتخاب‌مون بیش از پیش مطمئن کرد.
علی‌رغم میل تیم برنامه‌ریزی، به دلیل محدودیت فضا ناگزیر بودیم برای تعداد مدعوین یک سقف در نظر بگیریم و این فرآیند رو با فیلترِ ثبت‌نام و مصاحبۀ تلفنی پیش بردیم؛ چراکه برامون خیلی مهم بود که همه چیز حرفه‌ای و برازندۀ شهروند کرجی برگزار بشه.
در نهایت در روز دوشنبه 7 آبان ماه مصادف با سالروز بزرگداشت کوروش کبیر، رویداد آگاهی رسانی از سرطان پستان با سخنرانی دکتر مهدی تقدیری برای بخش گزیده‌ای از همشهریان کرجی واقع در داروخانۀ روشا برگزار شد.
دکتر مهدی تقدیری رادیولوژیست/ فلوشیپ پستان در داروخانه روشا
بخشی از صحبت‌های دکتر مهدی تقدیری پیرامون سرطان پستان و راههای پیشگیری:
دکتر تقدیری صحبت‌هاشون رو با اشاره به این نکتۀ مهم شروع کردن که: «از هر هشت نفر یک نفر مبتلا به سرطان پستان می‌شه و این یعنی در همین جمع عده‌ای درگیر کنسر می‌شن، قبول دارم که خبر ناراحت‌کننده‌ای می‌تونه باشه اما شیرین می‌شه اگه بعدش این خبر مهم رو هم بگیم که تشخیص به موقع منجر به درمان قطعی می‌شه.»
عدم وجود سرطان پستان در خویشان و احتمال ابتلا
از دیگر اخبار غم‌انگیز اینه که نبود سابقۀ ابتلا به سرطان پستان در فامیل شما، تضمینی برای در امان بودن هیچ‌کسی نیست، از هر ۱۰۰ نفری که مبتلا به کنسر می‌شن ۸۵ نفرشون اصلا سابقه سرطان در خانواده نداشتن. بنابراین درسته که یکی از ریسک فاکتورها ابتلای خویشان فرده اما نبود سابقۀ بیماری در نزدیکان هم تضمینی بر سلامت فرد نیست.
ریسک فاکتورهای سرطان پستان چیست؟
اولین ریسک فاکتور شاید همون زن بودنه؛ اگرچه مردان هم در موارد نادری مبتلا به سرطان پستان می‌شن اما با توجه به آمار، فراوانیش در حدی نیست که نگران‌کننده باشه.
علی‌رغم اینکه طبق آمارها زنان بالای 18 سال در معرض ابتلا به کنسر هستن اما در پانزده سال گذشته در ایران موارد کنسر پستان در دختران زیر ۱۸سال متعدد گزارش شده. هنوز مشخص نیست دلیل این پدیده؛ ولی شاید روزی مشخص شه این سطح از آلودگی هوا و مسائل زیست محیطی دلیل چنین فاجعۀ انسانی باشه.
یکی دیگه از ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان پستان مصرف بی‌رویه الکل هستش، که به دلایل فرهنگی در ایران کمتر از غرب قربانی می‌گیره. البته که در ایران هم مصرف الکل و دخانیات نسبتا زیاده با این حال هنوز در قیاس با اوضاع غرب شرایط بهتری از این حیث وجود داره.
از هر ۲ نفری که مبتلا به سرطان پستان می‌شن، یک نفرشون هیچ ریسک فاکتوری نداره. یعنی فرد کاملا زندگی سلامتی داره، ورزشکاره فرم بدنی مناسبی داره؛ اما مبتلا به سرطان پستان می‌شه. تصور کردنش خیلی وحشتناک می‌تونه باشه اما همین گزاره هم تاکیدی داره بر اهمیت غربال‌گری.
زمان مناسب برای غربال‌گری از چه سنی است؟
این الزام وجود داره که زنان از ۲۰ سالگی به صورت دوره‌ای ماهی یک بار خودشون رو معاینۀ شخصی یا همون interval بکنن. بهترین زمان انجام interval روز پنجم بعد از سیکل ماهانه است. این کاریه که هر زنی باید برای بهداشت سلامت پستان‌هاش مداوما انجام بده.
چه زمانی باید ماموگرافی رو کی انجام بدیم؟
اگر شهروند آمریکا یا انگلیسی چنین سوالی براش مطرح بشه پاسخش بعد از پنجاه سالگیه؛ چراکه در این کشورها بیمه‌ها در حال یک دعوای همیشگی با دولت‌ها برای پوشش تمام هزینه‌های درمان هستن. کشورهایی که نگاهشون به مسئله سلامت اینه که هر چقدر زودتر تشخیص داده بشه هزینه‌های تحمیلی به دولت هم پایین‌تره.
اما در کشورهای جهان سومی مث کشور ما که موضوع غربال‌گری چندان اعتنایی بهش نمی‌شه و هزینه‌ها اغلب به عهدۀ خود فرد مبتلا و خانوادشه توصیه جدی اینه از حد فاصلِ سال‌های ۴۰ تا ۷۰ زنان باید سالی یک بار ماموگرافی رو انجام بدن.
نکتۀ مهم:
هیچ چیز به اندازۀ معاینۀ شخصی نمی‌تونه شما رو نجات بده. یک نکته‌ای که منطبق با گایدلاین‌های جهانی نیست و به استناد تجارب ما در کیس‌های سرطان پستان در کشور خودمون به دست اومده؛ بسیار مهمه که در کنار معاینۀ شخصی ماهانه، بعد از ۳۰ سالگی سالی یک بار سونوگرافی و بعد از ۴۰ سالگی سالی یک بار ماموگرافی رو حتما انجام بدید.
.
.
- آیا اشعه‌های ماموگرافی برای سلامت افراد مضره؟
این سوالی بود که یکی از حاضرین از دکتر تقدیری پرسیدن، پاسخ این سوال رو با صدای دکتر بشنویم:
در نظر داشته باشید برای تشخیص توده در بافت پستانی زنان جوان که خیلی متراکم هستند سونوگرافی توصیه می‌شه؛ اما خیلی از کنسرها وجود دارن که پیش از اینکه تبدیل به توده بشن در مراحل اولیه و مهاجر هستند در چنین شرایطی نه MRI و نه سونوگرافی کمکی به فرد نمی‌کنن و حتما باید برای تشخیص بریم سراغ ماموگرافی غربال‌گری.
سوال یکی از حاضرین:
- من بافت پستانم دونه دونه است چطور باید معاینه انجام بدم که به خطا نیفتم؟
نقش برست لایت (Breast light)در تشخیص سرطان پستان:
یکی از حاضرین پیرامون تاثیر برست لایت در تشخیص سرطان پستان پرسیدن، دستگاهی که سازندگانش مدعی‌ان به کمک این دستگاه می‌شه توده‌های سرطانی رو تشخیص داد. دکتر در پاسخ به این پرسش اشاره کردن علی‌رغم تبلیغاتی که برای این محصول می‌شه ولی تا به امروز دلیل متقنی برای اثبات عملکردش پیدا نشده و در ادامه به تاکید اضافه کردن در هیچ کجای دنیا هنوز هیچ چیز نتونسته جای معاینۀ خود فرد رو بگیره، این مراقبت در صف اول اقدامات مرتبط با تشخیص سرطان پستان شناخته می‌شه.
دکتری مهدی تقدیری:
تمام هدف من از حضور در این جمع اینه که کمک کنم اون یک نفر از هشت نفری که در این جمع قراره مبتلا به سرطان پستان بشه راه زودتر تشخیص دادنش رو پیدا کنه و هرچه زودتر درمانش رو شروع کنه؛ اگر این اتفاق بیفته من تمام رسالتم رو از حضور در این جلسه انجام دادم.
نکتۀ مهم:
از اون جایی که ماموگرافی همراه با درده گاهی فرد برای فرار از این درد روش معاینه سونوگرافی رو با ماموگرافی جایگزین می‌کنه این در حالیه که سونوگرافی باید هدفمند و بعد از ماموگرافی انجام بشه و نباید جایگزین بشه؛ چرا که اگه توده‌ای در قسمتی از بافت پستان با سونوگرافی قابل مشاهده نباشه فرصت درمان از دست می‌ره.
- چه زمانی انجام MRI (ام آر آی) برای تشخیص پیشنهاد می‌شه؟
فردی که برای ابتلا به سرطان پستان های ریسک تشخیص داده بشه یا تشخیص سرطان پستان گرفته باشه و کیس عمل محسوب می‌شن در این مرحله باید برن سراغ MRI.
در این ارتباط دکتر تقدیری یک تجربۀ ارزشمند که در طول مشاهداتشون ثبت کرده بودن رو با مدعوین به اشتراک گذاشتن:
«ایشون اعلام کردن که متاسفانه گاهی پیش میاد که فرد مبتلا به سرطان پستان به محض تشخیص اولیه با یک توصیه غیرحرفه‌ای در کوتاه‌ترین زمان ممکن، برای جراحی ارجاع داده می‌شه با این توضیح که خب سرطان پستانه و اورژانسیه، این در حالیه که از بین تعداد افرادی که تشخیص اولیه می‌گیرن اگر ام آر آی کنن ۷ درصدشون مشخص می‌شه پستان مقابل هم درگیر توده‌های سرطانیه.»
اجازه بدید یک سناریو رو با هم مرور کنیم:
یک خانم جوانی کنسر سرطان رو در تشخیص اولیه می‌گیره، بعد یک جراح (متاسفانه کم‌تجربه) با توضیح اورژانسی بودن وضعیت با قول حفظ بافت پستان دستور بستری برای عمل زود هنگام می‌ده، این درحالیه که یک تودۀ کوچک دیگه در همان پستان یا در پستان مقابل وجود داره که با دست قابل لمس نبوده و با ماموگرافی و سونو قابل تشخیص نبوده و حتما باید ام آر آی انجام می‌شده.
حالا فرد بعد از جراحی شش ماه شیمی درمانی می‌کنه، یک ماه پرتو درمانی می‌کنه درمانش تموم می‌شه و در کمال بهت و حیرت زن و خانواده شش ماه بعد سرطان مجدد عود می‌کنه!
در نقطۀ مقابل هستن بیمارانی که تا ۱۰ سال بعد از جراحی هم همچنان در سلامت کامل هستن. متوجه شدید این وسط چه اتفاقی منجر به دو نتیجۀ متفاوت از هم شد؟
پس به خاطر بسپارید در کنسر پستان واژۀ اورژانسی به زمان‌های کوتاه چند روزه اشاره نداره و اصلا در طی چند روز اتفاق ویژه‌ای نمی‌افته. بنابراین لازمه بعد از تشخیص اولیه یک استیجینگ کامل انجام بشه برای فرد؛ چراکه ممکنه سمت مقابل هم توده داشته باشه.
از طرفی این که فکر کنیم به هر قیمتی باید بافت پستان رو حفظ کرد هم غلطه؛ شاید نیاز به تخلیه بافت پستان داشته باشیم و بعد بتونیم با یک پروتز حتی از اولش هم قشنگ‌ترش کنیم.
باور غلطی که درمورد بیوپسی میان عموم وجود دارد:
سوالات متداول:
- دانه کتان، کنجد و مکمل‌های ویتامین ای E چه نقشی در پیشگیری و درمان سرطان پستان دارند؟
بر اساس شواهد با توجه به مقدار مصرف این مواد غذایی در روتین غذایی ایرانی‌ها تاثیر معناداری نمی‌توان یافت؛ اگرچه به طور کای این مواد دارای ارزش غذایی بالا و مصرف به اندازۀ آن توصیه می‌شود. مصرف ویتامین ای همچنین در تسکین دردهای پستانی کمک‌کننده است.
- عمل های زیبایی پستان و لیزرها ریسک سرطان پستان رو افزایش می‌دن یا کاهش؟
- آیا فیبروز کیستیک نشانه‌ای دال بر وجود سرطان پستانه؟
- برای غربال گری نزد چه متخصصی برویم؟
برای غربال‌گری ضرورتی نداره که از همون ابتدا نزدجراح پستان رفت، افراد می‌تونن با رفتن نزد یک پزشک عمومی و یا مامایی که در زمینۀ پستان فعالیت می‌کنن فرآیند غربال‌گری رو انجام بدن؛ دکتر تقدیری با اشاره به محدوۀ جغرافیایی عظیمیۀ کرج به مدعوین اطمینان خاطر دادن ماماهای حاذقی در عظیمیه روی موضوع پستات کار می‌کنن که با خیال راحت می‌تونین بهشون مراجعه کنید.
تمام تلاش‌مون رو تا این سطر و این کلمه به کار گرفتیم که شمایی که در اون جلسه حضور داشتید با مروری دوباره تمام مطالب در خاطرتون تثبیت بشه و برای شمایی که افتخار دیدن‌تون رو در این رویداد از دست دادیم چیزی رو از دست نداده باشید.
در پایان براتون محتوای پاورپوینتی که در طول ارائۀ دکتر تقدیری به نمایش درمی‌اومد و حاوی مطالب جامع‌تر و تصاویر کمک‌کننده‌تری در فهم مطالبه قرار داده شده، اگر تمایل به دریافت این پاورپوینت ارزشمند دارید ایمیل خودتون رو برامون بگذارید.
